Deconstructing Fear in Islamic Philosophy: A Comprehensive Inquiry into Psychological State versus External Existence
This Preprint With 11 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
Index date: 14 March 2025
Deconstructing Fear in Islamic Philosophy: A Comprehensive Inquiry into Psychological State versus External Existence abstract
Deconstructing Fear in Islamic Philosophy: A Comprehensive Inquiry into Psychological State versus External Existence Keywords:
Deconstructing Fear in Islamic Philosophy: A Comprehensive Inquiry into Psychological State versus External Existence authors
دبیر رسمی آموزش و پرورش شهرستان خلخال، استان اردبیل
مقدمه/پیشینه تحقیق
موضوع ترس، به عنوان هیجانی بنیادین و تجربه ای جهان شمول، همواره در کانون توجه اندیشه بشری قرار داشته است. از حکایت های اساطیری تا تحلیل های علمی، از تاملات فلسفی تا رهنمودهای دینی، ترس به مثابه یک پدیده چندوجهی، هم بر ساحت فردی و هم بر حوزه جمعی زندگی انسان سایه افکنده است. در سنت فلسفه اسلامی، مسئله ترس نه تنها به عنوان یک حالت نفسانی مورد بررسی دقیق واقع شده، بلکه ابعاد هستی شناسانه، معرفت شناسانه، اخلاقی و کلامی آن نیز به تفصیل مورد تدقیق قرار گرفته است. این مقاله جامع تر، باهدف تبیین گسترده تر و ژرف تر مسئله ترس در فلسفه اسلامی، بار دیگر به پرسش محوری مقاله پیشین بازمی گردد: آیا ترس صرفا یک پدیده ذهنی و درونی است یا می توان برای آن ابعاد وجودی و خارجی نیز قائل شد؟
در این راستا، مقاله حاضر با رویکردی تحلیلی-تطبیقی، ضمن مرور و تعمیق دیدگاه های فلاسفه و متکلمان اسلامی، از دستاوردهای نوین علوم تجربی (به ویژه روان شناسی، علوم اعصاب و زیست شناسی تکاملی) و فلسفه غرب نیز بهره می گیرد تا تصویری جامع، غنی و چندبعدی از مسئله ترس ارائه نماید و به شبهات و پرسش های احتمالی در این زمینه پاسخ گوید. هدف غایی این مقاله، ارائه درکی جامع و منسجم از ماهیت ترس است که بتواند درک ما را از این هیجان بنیادین و نقش آن در زندگی انسان ارتقا بخشد.
نتیجه گیری
در جمع بندی نهایی و گسترده تر، می توان به این نتیجه رسید که در فلسفه اسلامی، ترس به معنای یک وجود خارجی مستقل (مانند یک جوهر مجرد یا یک نیروی شیطانی منفصل از نفس) پذیرفته نمی شود. ترس، در تحلیل نهایی، یک حالت نفسانی است که در درون نفس انسان پدیدار می شود و وجود آن وابسته به وجود و ظرفیت نفسانسانی است.
بااین حال، نمی توان ترس را صرفا یک پدیده ذهنی، انتزاعی و بی ارتباط با جهان خارج دانست. ترس، در فلسفه اسلامی، پدیده ای چندوجهی، پیچیده و پویا است که ابعاد مختلفآن در تعامل با یکدیگر و با جهان خارج شکل می گیرند و معنا می یابند:
- بعد نفسانی: ترس، در وهله نخست، یک حالت نفسانی و کیفیت درونی است که در قوای نفسانی انسان، به ویژه قوه غضبیه، ریشه دارد و با فعالیت های ادراکی، شناختی و هیجانی نفس مرتبط است.
- بعد زیستی-غریزی: ترس های غریزی، بخشی از میراث تکاملی و فطرت انسانی هستند که برای حفظ بقا و سازگاری با محیط ضروری اند و ریشه در ساختار زیستی و عصبی انسان دارند.
- بعد روحانی-معنوی: ترس های معنوی، به ویژه خوف از خدا، نمادی از تعالی نفس و رشد معنوی انسان هستند و برآمده از آگاهی عمیق به حقیقت وجود، مسئولیت بندگی و عظمت الهی هستند.
- بعد کلامی: دیدگاه های کلامی اشاعره و معتزله، ابعاد متافیزیکی و ارادی (اشاعره) و طبیعی و علی (معتزله) ترس را روشن می سازند و نشان می دهند که ترس، هم می تواند فعل الهی و تجلی اراده ازلی باشد و هم می تواند معلول علل طبیعی و نتیجه افعال و انتخاب های انسان.
- بعد علمی-تجربی: دیدگاه علمی (روان شناسی، علوم اعصاب، زیست شناسی)، ابعاد زیستی، روان شناختی و رفتاری ترس را تبیین می کند و با ارائه مدل ها و سازوکارهای عصبی و فیزیولوژیک ترس، درک ما را از ریشه های طبیعی و عملکرد عملی آن ارتقا می بخشد.
- بعد فلسفی-اگزیستانسیال: دیدگاه فلسفه غرب (اگزیستانسیالیسم، پدیدارشناسی)، ابعاد وجودی، اگزیستانسیال و تجربی ترس را برجسته می کند و به دغدغه های بنیادین انسان در مواجهه با ترس و نقش آن در شکل دهی به هویت و معنای زندگی اشاره دارد.
در نهایت، درک جامع و عمیق از مسئله ترس در فلسفه اسلامی، مستلزم توجه به همه این ابعاد و پرهیز از تقلیل گرایی و تک بعدنگری است. ترس، هیجانی بنیادین، چندوجهی و پویا است که در تعامل پیچیده ذهن، بدن، طبیعت، فرهنگ، اجتماع و معنویتانسان شکل می گیرد و معنا می یابد. فلسفه اسلامی، با ارائه یک چهارچوب فکری غنی و منسجم، امکان درک عمیق تر و جامع تری از این پدیده بنیادین را برای ما فراهم می سازد.
مراجع و منابع این Preprint: