ارزش های پایدار معماری نور در مساجد ایرانی اسلامی

خداوند در قرآن خود را نور زمین و آسمان ها می داند (الله نور السماوات و الارض). موضوع نور بسیار حائز اهمیت است به طوری که که سوره ای با این نام (سوره 24) در قرآن آمده است. با توجه به اهمیت نور در معماری مساجد، متاسفانه در مساجد امروزی به عنصر نور (که نقش کلیدی در طراحی مسجد دارد) توجه نشده است. امروزه نگرش کمیتی و نادیده گرفته شدن جنبه های معنایی نور طبیعی در طراحی فضاهای مساجد، نیاز به مطالعه و بررسی بیشتر درجهت ایجاد فضاهای کیفی را نشان می دهد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر ارزیابی نحوه حضور کیفی نور و ارائه راهکارهای عملی جهت بکارگیری نور کیفی در معماری مساجد معاصر می باشد. در این مقاله شناسایی خصوصیات کیفی نور براساس متون قرآنی است، که برمبنای تاویل های صورت گرفته توسط فلاسفه اسلامی در خصوص آیات قرآنی و بررسی مفاهیم مستتر در اجزای این آیات، مشخصات کیفی نور مستخرج شده است. باتوجه به این مشخصات، اصول استخراج شده کیفی نور شامل هفت اصل: اصل اصالت وجود، اصل مراتب وجود، اصل عدلیه، اصل مجرد، اصل پایایی، اصل رهنمونی و اصل نشانگی می باشد و پیام مرتبط آن در معماری مساجد ایرانی اسلامی شامل: وحدت، حرکت، همسانی، عروج، یارایی، رهنمود و تلویحی است. درتحقیق حاضر برای بررسی رابطه کیفیت نور روز در فضای مسجد، مساجد شیخ لطف الله، امام، حکیم، رحیم خان، سید، که از بین تمامی مساجد ویژگی طراحی نور طبیعی در ایجاد فضای معنوی در آن ها شاخص تر بوده، انتخاب گردیده است. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی و براساس اطلاعات میدانی و کتابخانه ای انجام شده است. خداوند در قرآن خود را نور زمین و آسمان ها می داند (الله نور السماوات و الارض). موضوع نور بسیار حائز اهمیت است به طوری که که سوره ای با این نام (سوره 24) در قرآن آمده است. با توجه به اهمیت نور در معماری مساجد، متاسفانه در مساجد امروزی به عنصر نور (که نقش کلیدی در طراحی مسجد دارد) توجه نشده است. امروزه نگرش کمیتی و نادیده گرفته شدن جنبه های معنایی نور طبیعی در طراحی فضاهای مساجد، نیاز به مطالعه و بررسی بیشتر درجهت ایجاد فضاهای کیفی را نشان می دهد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر ارزیابی نحوه حضور کیفی نور و ارائه راهکارهای عملی جهت بکارگیری نور کیفی در معماری مساجد معاصر می باشد. در این مقاله شناسایی خصوصیات کیفی نور براساس متون قرآنی است، که برمبنای تاویل های صورت گرفته توسط فلاسفه اسلامی در خصوص آیات قرآنی و بررسی مفاهیم مستتر در اجزای این آیات، مشخصات کیفی نور مستخرج شده است. باتوجه به این مشخصات، اصول استخراج شده کیفی نور شامل هفت اصل: اصل اصالت وجود، اصل مراتب وجود، اصل عدلیه، اصل مجرد، اصل پایایی، اصل رهنمونی و اصل نشانگی می باشد و پیام مرتبط آن در معماری مساجد ایرانی اسلامی شامل: وحدت، حرکت، همسانی، عروج، یارایی، رهنمود و تلویحی است. درتحقیق حاضر برای بررسی رابطه کیفیت نور روز در فضای مسجد، مساجد شیخ لطف الله، امام، حکیم، رحیم خان، سید، که از بین تمامی مساجد ویژگی طراحی نور طبیعی در ایجاد فضای معنوی در آن ها شاخص تر بوده، انتخاب گردیده است. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی و براساس اطلاعات میدانی و کتابخانه ای انجام شده است.

ارزش های پایدار معماری نور در مساجد ایرانی اسلامی Keywords:

ارزش های پایدار , معماری , نور , مساجد ایرانی اسلامی , فضای معنوی