شیوه های ارجاع سعدی به آیات و احادیث و شرح چند بیت او براساس آیه و حدیث

یکی از نام آورترین شاعران ایران، مصلح الدین سعدی شیرازی است . سعدی در آثار ارجمندش: بوستان، گلستان، غزلیات و قصاید، کمابیش از آیات قرآن و احادیث نبوی بهره برده است . وی در ارجاع کلی به آیات و احادیث ، شیوه یکدستی ندارد.گاه به آیه یا حدیثی استشهاد یا استناد می کند و نص آن آیه یاحدیث یا ترجمه آن را می آورد و پیش از نقل یا ترجمه ، تصریح می کند که آن کلام، آیه یا حدیث است . گاهی هم با واژگانی تصریح می نماید که آنچه نویسدمی آیه یا حدیث است اما کل آیه را نقل نمی کند و تنها یک دو واژه از آن آیه یا حدیث را می نویسد که این واژگان، نشانه هایی اند که خواننده را به اصل آیه یا حدیث دلالت می کنند. سعدی در مواردی ، هیچ اشاره نمی کند که آنچه می نویسد آیه یا حدیث است و خواننده آشنا با قرآن و حدیث خود به آیه یا حدیث بودن سخن او پی می برد یا شارحان متن ، در شرح خود این موضوع را برای او روشن می کنند. شارحان آثار سعدی در شرح های خود، غالبا به آیات یا احادیثی که سعدی در سرودن ابیاتش از آنها بهره برده است ، اشاره نمودهاند. با این همه ، ابیات متعددی در آثار شاعر شیراز هست که مضمون آنها آیه قرآنی یا حدیث نبوی است و در شروح آثار شیخ ، بدانها توجه نشده است . نشان دادن این آیات و احادیث ، لذت خواندن متن را دو چندان می کند و نیز به شناخت هر چه بیشتر شخصیت و شعر سعدی می انجامد. در این مقاله ، چند بیت از این دست ، بررسی شده است .

Keywords:

سعدی , آیه , حدیث , بوستان , قصاید , غزلیات