بررسی صفات ریخت شناسی جنس با ارزش Centaurea L.

جنس Centaurea L. یکی از بزرگترین جنس های تیره Asteraceae در جهان است. این جنس دارای مشکلات تاکسونومی بسیاری است و بر اساس طبقه بندی های مورد قبول حدود ۴۰۰ تا ۷۰۰ گونه دارد. در منطقه فلورا ایرانیکا این جنس دارای ۲۸ بخش و ۸۹ گونه می باشد که ۷۴ گونه از آن در ایران رویش دارد. در سال های اخیر تعدادی گونه جدید نیز معرفی شده است. هدف اصلی این مطالعه بررسی و معرفی صفات ریخت شناسی جنس Centaurea L. است. در این مطالعه ۱۶ گونه مورد بررسی قرار گرفت کلیه صفات در تمامی نمونه های موجود با استفاده از روش های رایج گیاه شناسی اندازه گیری و همچنین با استفاده از منابع مرتبط شناسایی شده و داده های بدست آمده در نرم افزار Excel دسته بندی شد. گونه های این جنس گیاهانی یک ساله، دوساله یا چند ساله علفی و یا نیمه چوبی هستند. شکل برگ ها بسیار متنوع است. برگ های بن رست معمولا دمبرگدار، ساقه ها فاقد دمبرگ و به ندرت ممتد هستند و روی ساقه کشیده می شوند. کپه ها منفرد یا مجتمع به صورت گل آذین دیهیم تنک (به ندرت متراکم)، گاه به صورت سنبله یا خوشه قرار گرفته، دارای گل های ناهم جنس هستند. گریبان دارای اشکال متفاوت گویچه ای، پیاله ای، تخم مرغی، پهن دراز، یا تقریبا استوانه ای یا دوکی شکل است. برگه های گریبان واقع در چند ردیف، هم پوش، اغلب محکم و چرمی، به ندرت علفی، غالبا دارای ضمائم فلسی شفاف و غشایی یا چرمی و یا به اشکال متنوع دیگر مانند مدور، هاللی، سرنیزه ای، مثلثی، گاهی خار مانند، کامل و یا واجد بریدگی های نامنظم هستند، همچنین مژک دار و یا دارای خارهای کوچک هستند. حاشیه ضمائم برگ ها مژه دار، کامل، کشیده، فاقد مژه یا دارای مژه های کوچک بوده و انتهای آنها تیز و غالبا خار مانند است. ضمائم برگه های ردیفی درون گریبان همیشه مدور و دارای دندانه ها و یا بریدگی های نامنظم هستند. نهنج پوشیده از تار کرک های صاف، بلند و متراکم با گل های صورتی، ارغوانی، ارغوانی تیره، بنفش، آبی، زرد و یا سفید رنگ هستند. این جنس دارای مشکلات تاکسونومی متعددی است از طرفی دارای خواص دارویی، صنعتی، زینتی و علوفه ای متعددی است که جای پژوهش و مطالعات زیادی دارد.

بررسی صفات ریخت شناسی جنس با ارزش Centaurea L. Keywords:

گل گندم , گیاه شناسی , ریخت شناسی , تیره کاسنی , فلور ایران