تشکیل و تکامل خاک های واقع بر سطوح مختلف ژئومورفیک در منطقه زحمتکشان کرمان

برای افزایش بهره وری از خاک، آگاهی از ویژگی های مختلف آن ضروری می باشد. هدف این مطالعه بررسی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، کانی شناسی رس و میکرومورفولوژی خاک های منطقه زحمتکشان استان کرمان و نیز نحوه تشکیل و تکامل خاک ها در ارتباط با سطوح مختلف ژئومورفیک در منطقه بوده است. تعداد هفت خاکرخ شاهد از میان ۱۶ خاکرخ حفر شده بر روی سطوح مختلف ژئومورفیک شامل (دشت سر  سنگی (۱خاکرخ)، مخروط افکنه (۳خاکرخ)، پلایا (۲خاکرخ) و دشت دامنه ای (۱خاکرخ)) انتخاب، نمونه برداری و تشریح شدند.  تعداد ۳۷ نمونه خاک تحت آنالیزهای آزمایشگاهی، کانی شناسی رس و میکرومورفولوژی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که از واحد دشت سر سنگی و مخروط افکنه به سمت پلایا، بافت خاک سنگین تر و میزان رس از ۳درصد به ۴۶ درصد و هدایت الکتریکی خاک از ۹/۰ دسی زیمنس بر متر به ۳۳۳ دسی زیمنس بر متر افزایش یافته است. نتایج رده بندی خاک ها براساس سیستم رده بندی آمریکایی نشان دهنده دو رده اریدی سولز و انتی سولز و براساس سیستم طبقه بندی جهانی نشان دهنده پنج گروه مرجع جیپسی سولز، کمبی سولز، سولونچاکز، کلسی سولز و رگوسولز می باشد. نتایج کانی شناسی رس، حضور کانی های ایلیت، کلریت، اسمکتیت، کائولینیت و پالیگورسکیت را نشان می دهد. ایلیت و کلریت کانیهای غالب در سطوح ژئومورفیک بالادست و کانی اسمکتیت احتمالا به دلیل تغییر شکل پالیگورسکیت به اسمکتیت در اثر رطوبت بالا در سطح ژئومورفیک پلایا غالب میباشد. مطالعات میکرومورفولوژیکی نشان دهنده انواع عوارض خاکساخت  گچ و نمک شامل پوشش ، پرشدگی ، اشکال عدسی شکل و صفحات درهم تنیده  گچ و پوشش های نمک است. نتایج این مطالعه حاکی از تاثیر پستی و بلندی به عنوان مهمترین عامل در تشکیل و تکامل خاک های منطقه زحمتکشان می باشد.

تشکیل و تکامل خاک های واقع بر سطوح مختلف ژئومورفیک در منطقه زحمتکشان کرمان Keywords:

جنوب شرقی ایران مرکزی , رده بندی خاک , کانی شناسی رس , گچ عدسی , میکرومروفولوژی