برآورد تابش فرابنفش خورشیدی (UV-B) با استفاده از ابزار پایش ازون (OMI) ماهواره ی آئورا (AURA) در گستره ی ایران
Publish Year: 1404
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 22
This Paper With 18 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
JR_ESRJ-16-1_003
Index date: 18 March 2025
برآورد تابش فرابنفش خورشیدی (UV-B) با استفاده از ابزار پایش ازون (OMI) ماهواره ی آئورا (AURA) در گستره ی ایران abstract
مقدمه بخشی از پرتوهای خورشیدی را اشعهی فرابنفش تشکیل داده که طول موج کوتاه و انرژی زیادی دارد. اشعهی فرابنفش به سه محدودهی فرابنفش با طول موج بلند (UV-A) با دامنهی طول موج μm ۳۹۰/۰ – μm ۳۱۵/۰، فرابنفش با طول موج متوسط (UV-B) با دامنهی طول موج μm ۳۱۵/۰– μm ۲۸۰/۰ و فرابنفش با طول موج کوتاه (UV-C) با طول موج کوچکتر از μm ۲۸۰/۰ تقسیم میشود. تابش نور UV-Bآسیبرسانترین تابش به روی پوست بوده و باعث عوارض گوناگونی از جمله آفتاب سوختگی، حساسیتهای پوستی و سرطان پوست میشوند. این تابش زنجیرهی DNA را با تغییر در مواد ژنتیک تحت تاثیر قرار داده و احتمال بالقوهی سرطانزایی درون سلولی را افزایش میدهد. شاخص اشعهی فرابنفش (UVI) یک مقدار کمی (عددی) است که شدت اشعهی ماوراء بنفش (UV) را در محل و منطقهی مورد نظر مشخص مینماید. این شاخص پارامتری برای افزایش آگاهیهای عمومی در مورد اثرات تابش UVروی سلامتی است و اینکه برای مقادیر متفاوت آن به چه میزان محافظت از پوست نیاز است. براساس شاخص ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی، سطح غلظت یا شاخص UV را در مقیاس ۱ تا ۱۱+ نشان میدهند. هر چه مقدار این شاخص بیشتر شود، قدرت تخریبی آن بر پوست و چشم بیشتر است. مواد و روشها در این تحقیق نیز از فرآورده ی سطح ۳ (OMUVBd-L۳) شاخص تابش فرابنفش خورشیدی (UV-B) سنجنده ی OMI با قدرت تفکیک مکانی ۲۵/۰ × ۲۵/۰ درجهی قوسی برای سری زمانی ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰ استفاده شد. دادههای مورد نیاز با گام زمانی روزانه از تارنمای http://aura.gsfc.nasa.gov بارگیری و پس از پردازشهای لازم به مقادیر ماهانه و فصلی تبدیل گردید. دادههای مورد استفاده با اعمال الگوریتم های لازم، تبدیل به داده های شبکه ای و جداول اطلاعاتی شده و خروجی های لازم بر اساس مرز جغرافیایی ایران به صورت رستری استخراج گردید. در نهایت، جهت درک هرچه بهتر رفتار زمانی مکانی شاخص تابش فرابنفش رسیده به سطح زمین در ایران، نتایج به صورت نقشه، گراف و نمودار ارائه گردید و به برآورد زمانی- مکانی تابش فرابنفش خورشیدی در گسترهی ایران پرداخته شد. نتایج و بحث به لحاظ مکانی تفاوت قابل ملاحظهای در توزیع تابش ورودی UV-B در ایران وجود دارد. بر اساس استاندارد شاخص جهانی تابش فرابنفش خورشیدی، بیش از ۹۰ درصد از گسترهی ایران در معرض خطر تابش زیاد تا بسیار زیاد است. بیشترین میانگین شاخص UV-B مربوط به فصل تابسان (۲۹/۱۱) و کمترین میانگین آن مربوط به فصل زمستان (۵۳/۳) است. به لحاظ توزیع فضایی نیز تفاوتهای چشمگیری در میان فصول مشهود است. توزیع فضایی شاخص تابش فرابنفش ماهانه اطلاعات بیشتری را دربارهی جزئیات تغییرات تابش فرابنفش خورشیدی رسیده به سطح زمین در طول سال نشان می دهد؛ به طوری که میتوان ماههای کمینه، بیشینه و همچنین ماههای با شرایط تابش فرابنفش ورودی متعادل را مشخص نمود. مقایسهی مقدار تابش UV-B در ماه های مختلف، به طور آشکاری ماه ژانویه را به عنوان کمخطرترین و ماه ژوئن را به عنوان پرخطرترین ماه سال نشان میدهد. از آن جایی که مقدار شاخص تابش فرابنفش خورشیدی تابعی از مقدار کل تابش ورودی خورشید میباشد. بنابراین عواملی از قبیل زاویهی تابش، مدت تابش و میزان UV، کنترل کنندهی شاخص تابش فرابنفش خورشیدی UV-B است. نتیجه گیری نتایج حاصل از واکاوی و مقایسهی نقشه های فصلی و ماهانه شاخص تابش فرابنفش خورشیدی در گستره ی ایران، بیانگر این است که در تمامی ماهها و فصول سال از شمال به جنوب بر شدت تابش فرابنفش خورشیدی افزوده میشود. در ناحیهی شمالی ایران، به دلیل عرض جغرافیایی بالاتر و برخورداری کمتر از میزان تابش خورشیدی رسیده به سطح زمین، شاخص UV-B کمتر از سایر نواحی ایران است. از سوی دیگر، در عرضهای جنوبیتر چون هم زاویهی تابش عمودیتر و هم آسمان صافتر است، شرایط را برای دریافت بیشترین میزان انرژی خورشیدی و به تبع آن تابش فرابنفش UV-B خورشیدی فراهم میآورد. حاکمیت چنین شرایطی در تمامی ماهها و فصول سال برقرار است، به طوری که نواحی تابشی (فرابنفش UV-B) با شرایط یاد شده کاملا انطباق دارد. بنابراین میتوان گفت، در دورهی گرم سال (فصل بهار و تابستان)، نواحی مرتفع و همچنین عرضهای پایینتر میزان پرتو فرابنفش خورشیدی بیشتر بوده و بر همین اساس خطر آسیبپذیری چشم و پوست افزایش مییابد. لذا پیشنهاد میشود در صورت ضرورت به حضور در فضاهای در معرض تابش مستقیم نور خورشید، اقدامات حفاظتی در برابر تابش فرابنفش را به کارگیرند.
برآورد تابش فرابنفش خورشیدی (UV-B) با استفاده از ابزار پایش ازون (OMI) ماهواره ی آئورا (AURA) در گستره ی ایران Keywords:
برآورد تابش فرابنفش خورشیدی (UV-B) با استفاده از ابزار پایش ازون (OMI) ماهواره ی آئورا (AURA) در گستره ی ایران authors
کوهزاد رئیس پور
گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
