کاربرد روش تصمیم گیری چندشاخصه برای تحقق حکمرانی مطلوب در مکان یابی سد زیرزمینی در حوزه آبخیز دشت امیرحاضر بهبهان

در پاسخ به تخریب های افراطی و افسارگسیخته منابع طبیعی، رویکردهای متعددی در حوزه مدیریت منابع طبیعی مطرح شده که مهم ترین این رویکردها می توان به حکمرانی خوب اشاره کرد. حکمرانی خوب منابع طبیعی برایندی از تعامل و برخاسته از کنش ها و واکنش های اجتماعی نهادی- محیطی همه گروداران است. یکی از مهم ترین ابعاد قابل تامل در بحث حکمرانی منابع طبیعی کنش ها و واکنش های مرتبط با بحث آب و منابع آبی مورد نیاز بهره برداران از جمله آب های زیرزمینی است. با توجه به محدودیت منابع آب، به کارگیری شیوه های نوین در مدیریت و بهره برداری از منابع آب زیرزمینی از اولویت های توسعه منابع آب است. در این راستا احداث سدهای زیرزمینی در انواع مختلف در مناطق خشک کشور به حل مشکل کم آبی و بحران آب خصوصا برای مناطق روستایی دورافتاده در مقیاس کوچک کمک می کند و سبب ثبات بیشتر زندگی در این مناطق می شود. اولین گام در احداث سدهای زیرزمینی مکان یابی است. در این تحقیق با استفاده از روش های تصمیم گیری چندشاخصه TOPSIS و AHP به مکان یابی برای احداث سدهای زیرزمینی در حوضه آبخیز دشت امیرحاضر پرداخته شد. معیارهای شیب، آبراهه، زمین شناسی، طبقات ارتفاعی، کاربری اراضی، گسل و خاک به عنوان شاخص های تعیین محل احداث سد در نظر گرفته شد. برای وزن دهی معیارها، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و برای تلفیق نقشه های معیار و مکان یابی مناسب سدهای زیرزمینی از تکنیک TOPSIS در کنار بهره گیری از قابلیت های نرم افزار ArcGIS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که حدود ۱۱ درصد مساحت حوضه دارای شرایط بسیار مناسب و ۲۳ درصد دارای شرایط مناسب برای ایجاد سد زیرزمینی و بیش از نیمی از حوضه (۵۲ درصد) فاقد پتانسیل برای ایجاد سد زیرزمینی است.

Keywords:

تحلیل سلسله مراتبی , اولویت بندی , مکان یابی , آب زیرزمینی