تعیین کیفیت آب رودخانه تجن (شهرستان ساری) به منظور انتخاب ایستگاه رهاسازی بچه ماهیان اقتصادی دریای خزر (سال ۱۴۰۱)

در سطح جهان، رودخانه ها تحت تنش انسانی فوق العاده ناشی از تکه تکه شدن جریان، تغییرات کاربری اراضی و مقررات قرار دارند که موجب کاهش کیفیت آب  شده است. مروری بر مطالعات یکپارچگی نشان میدهد که سیستم­های آب جاری تا حد زیادی به ویژگی دینامیکی طبیعی آنها بستگی دارد که به نوبه خود در حفظ زیستگاه نقش دارد. در این مطالعه عوامل فیزیکی و شیمیایی آب رودخانه تجن که زیستگاه ماهیان مختلف بوده و رهاسازی برخی ماهیان اقتصادی دریای خزر در آن صورت می گیرد، در ۷ ایستگاه طی سال ۱۴۰۱ مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب براساس روش­های استاندارد اندازه­گیری گردید. تغییرات دمای آب، pH، هدایت الکتریکی، کل موادجامد معلق، کدورت، اکسیژن محلول، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، اکسیژن خواهی شیمیایی، آمونیم، نیتریت، نیترات، فسفات، شاخص کیفیت آب و شاخص جامع آلودگی به ترتیب برابر ۰۰/۳۲-۵۰/۱۴ درجه سانتی گراد، ۴۸/۶-۲۴/۱۲، ۱۰۰۲۰-۵۶۲ میکروزیمنس بر سانتی متر، ۷۱/۱۸۵-۳۵/۲ میگروگرم بر لیتر، ۰/۳۲۸-۸/۱ NTU، ۱۱/۱۴-۰۱/۱، ۰۵/۱۶-۵۸/۰، ۲۱/۵۰-۳۹/۲، ۰۲۸/۱-۰۲۰/۰، ۷۷۱/۰-۰۰۵/۰، ۵۶/۵۸-۴۹/۰، ۶۱۰/۱-۰۱۰/۰ میلی­گرم بر لیتر، ۰/۷۵-۰/۱۷ و ۳۳/۷-۲۰/۱ ثبت شد. براساس آزمون تحلیل مولفه اصلی متغیرهای اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، نیتریت، نیترات و فسفات در مولفه اول بوده که دارای اهمیت بیشتری در رودخانه تجن می­باشند. همچنین براساس آزمون رگرسیون گام به گام در میان ۱۱ پارامتر شاخص کیفیت آب موثرترین متغیرها، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، کدورت و فسفات تعیین شد. همچنین، براساس شاخص جامع آلودگی کیفیت آب این رودخانه به متغیرهای فسفرکل، فسفات و نیتریت وابسته بوده است. در نهایت براساس پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و همچنین شاخص های مختلف کاربری آب رودخانه تجن برای زیست ماهیان و بچه ماهیان مناسب و مطلوب نیست. براساس شاخص های مختلف، ایستگاه یک (در آزمون کلاستر ایستگاه ها در گروه مجزا قرار گرفت) در مقایسه با سایر ایستگاه­ها دارای شرایط مناسب تری جهت رهاسازی بچه ماهیان بوده است.

Keywords:

Physicochemical , Water Quality Index , Choosing a release station , Tajan River , Sari , پارامترهای فیزیکوشیمایی , شاخص کیفیت آب , انتخاب محل رهاسازی , رودخانه تجن , ساری