بررسی کیفیت و کمیت زباله های دندانپزشکی شهر شیراز در سال 89

امروزه یکی از مهم‌ترین معضلات زیست محیطی، مواد زاید تولیدی در مراکز دندانپزشکی است که به‌علت دارا بودن عوامل خطرناک، سمی وعفونی از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از این مطالعه بررسی و آنالیز ، زباله تولیدی در مراکز دندانپزشکی شهر شیراز با هدف تعیین اجزای و میزان مواد تشکیل دهنده آن جهت استفاده در برنامه ریزی های مدیریت پسماندهای خطرناک و ارائه راهکارهای علمی دفع پسماندهای این مراکز می باشد. در این زمینه در سال 86- 1385 در همدان نبی زاده و همکاران مطالعه انجام دادند، در سال 1388 در شاهرود، قنبریان و همکاران و در سال 2002در ترکیه توسط مورات ازبک (Ozbek. M) و در سال 2006 در تسالونیکی (Thessaloniki) در یونان و در سال 2007 در برزیل کریستینا دوترا(Kristina Dutra) و همکاران و در سال 2005 داسیلوا و همکاران در یونان و در سال 2005 موریرا در برزیل تحقیقات مشابهی را بر زباله های دنداپزشکی انجام دادند و در تمام این تحقیقات بر یک چیز تاکید شد و آن درصد بالای مواد پلاستیکی و کاغذی در این زباله ها بود که قابل بازیافت هستند.(1-5) مواد و روشها: این مطالعه یک مطالعه توصیفی تحلیلی است، که در آن کل مطب‌ها و مراکز و کلینیکهای دندانپزشکی شهر شیراز که جمعا 571 مرکز میشدند به عنوان جمعیت مورد مطالعه و با توجه به انحراف معیار بدست آمده از تحقیقات دیگر و فرمول محاسبه حجم نمونه آماری n=Z2 *p(1-p)/ d2 تعداد 37 مطب به عنوان جمعیت نمونه مورد مطالعه بدست آمد، که با توجه به مناطق نه گانه شهرداری شیراز ، بااستفاده از الگوی نمونه گیری منطقه ای حجم نمونه برای هر منطقه مشخص شده و مراکز به صورت تصادفی در هر منطقه مشخص شدند. از هر مرکز سه نمونه در انتهای هر سه روز کاری متوالی (‌روزهای دوشنبه، سه شنبه و چهارشنبه هر هفته) برداشت شد. به علت امور تکمیلی داندانپزشکی، از هر مرکز سه نمونه در انتهای هر سه روز کاری متوالی برداشت شد. نمونه‌ها به صورت دستی جداسازی و به 64 جزء مختلف تفکیک و با استفاده از ترازوی آزمایشگاهی توزین شدند. در مرحله بعد اجزای توزین شده بر‌اساس ویژگی و پتانسیل خطرزایی دسته‌بندی شدند. و با استفاده از نرم افزار Excel و SPSS داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.نتایج: میزان کل زباله تولیدی در مطب‌های دندانپزشکی شهر شیراز برابر 60/62661 کیلوگرم در سال می‌باشد. سهم تولید زباله های عفونی، زباله های شبه خانگی، زباله های شیمیایی و دارویی و زباله های سمی به ترتیب برابر با 50/50، 04/39، 55/9 و 91/0 درصد می‌باشد.نتیجه گیری: با توجه به بررسی های انجام شده در تحقیقات دیگر سهم هر یک از اجزاء چهارگانه پسماند دندانپزشکی ها تقریبا با آنچه در این پژوهش بدست آمده هم خوانی دارد و تولید زباله در مطبهای دندانپزشکی تابع یک الگوی خاص است که از آن می توان در مدیریت دفع این پسماندها به خوبی استفاده نمود.

Keywords:

زباله دندانپزشکی , زباله عفونی , زباله شبه خانگی , زباله شیمیایی و دارویی , زباله سمی , شیراز