تدوین چارچوب الگوی مفهومی رهبری آموزشی یکپارچه در محیط هوشمند

هدف :پژوهش حاضر در صدد ارائه ی الگویی مفهومی از رهبری آموزشی یکپارچه در محیط هوشمند است. این سبک رهبری به دنبال ایجاد یک سامانه آموزشی هماهنگ و کارآمد است که با استفاده از فناوری های نوین و داده های جامع، به بهبود کیفیت آموزش و یادگیری کمک کند.مواد و روش: این پژوهش، از نوع پژوهش های بنیادی به روش کیفی بوده و شیوه انجام آن، مرور نظام مند ادبیات به همراه تحلیل مضامین منابع منتخب، با رویکرد فراترکیب است. برای جمع آوری اطلاعات، از روش مطالعات کتابخانه ای و اسنادی استفاده شد و از طریق مرور نظام مند ادبیات، بیش از ۳۰۰۰ منبع اولیه طی ده سال اخیر، از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۴ مورد بررسی قرار گرفت. پس از پالایش اولیه و حذف منابع تکراری، برای پیدا کردن ارتباط اولیه بین منابع، پس از ورود داده ها به نرم افزار مدیریت منابع زوترو، خروجی آر آی اس گرفته شد و با وارد کردن این خروجی به نرم افزار علم سنجی ووس ویوور، نقشه و نمایشی بصری از کلمات کلیدی استفاده شده در مطالعات قبلی در اختیار قرار گرفت. در نهایت؛ ۱۱۹ منبع طبق ضابطه ورود و خروج انتخاب شدند و با تحلیل داده ها به روش فراترکیب و کدگذاری، ویژگی ها، کارکردها و اجزای مفهوم شناسایی و چارچوب مفهومی مدنظر تدوین شد. برای بهبود روایی و پایایی پژوهش از شیوه کثرت گرایی در پژوهشگر به معنای آزمون قابلیت اطمینان میان کدگذاران استفاده شد. در پژوهش حاضر سعی شده است در قالب طرحی اکتشافی تعریفی جامع و واضح از مفهوم رهبری آموزشی یکپارچه در محیط هوشمند ارائه شود تا بتواند به عنوان الگویی کاربردی، توسط مدیران و رهبران آموزشی در سطح مدارس، دانشگاه ها و سایر موسسات آموزشی به طور عملی بکار گرفته شود.بحث و نتیجه گیری: در نتیجه تجمیع و دسته بندی کدهای احصاشده، چهار جزء اصلی برای مفهوم رهبری آموزشی یکپارچه در محیط هوشمند شامل سبک رهبری، آموزش هوشمند، یادگیری و ذی نفعان شناسایی شد. از ۴۴۷ کد اولیه تعداد ۹ مفهوم برای سبک رهبری مشتمل بر رهبری آموزشی، رهبری تحول آفرین، رهبری مشارکتی، رهبری همکارانه، رهبری توزیعی، رهبری هوشمند، رهبری فناوری و رهبری دیجیتال بدست آمد؛ از ۱۳۳ کد اولیه تعداد ۳ مفهوم برای آموزش هوشمند شامل فناوری هوشمند، سامانه آموزش و برنامه درسی استخراج شد؛ از ۷۵ کد اولیه تعداد ۱۱ مفهوم برای یادگیری هوشمند شامل، شخصی سازی شده، تطبیقی، خودران، تعاملی، مبتنی بر بازخورد، مبتنی بر تمرین، پروژه محور، معکوس، مشارکتی، گروهی و یادگیری مادام العمر شناسایی شد و از ۱۵۸ کد اولیه تعداد ۱۰ مفهوم برای ذی نفعان شامل دانش آموز، دانشجو، معلم، استاد، توسعه دهنده، متخصص فناوری، سازمان ها، صنعت، والدین، ارزیاب و ناظر حاصل شد.در الگوی استخراج شده پژوهش؛ سبک رهبری به شیوه و رویکردی اشاره دارد که یک رهبر برای مدیریت و هدایت گروه یا سازمان خود انتخاب می کند. این سبک ها می توانند بسته به متغیرهای مختلفی مانند فرهنگ سازمانی، نوع وظایف، مشخصات اعضای تیم و موقعیت های مختلف، متنوع و متفاوت باشند. در عمل می توان سبک های مختلف را با یکدیگر ترکیب کرد و به شیوه ای اختصاصی برای رهبری در موقعیت های خاص پیش رفت. هم چنین، هر سبک رهبری مزایا و محدودیت های خود را دارد و انتخاب سبک مناسب بستگی به شرایط و خصوصیات سازمان و تیم مورد نظر دارد. ضمنا یک محیط هوشمند آموزشی از فناوری ها و سامانه های مختلف برای بهبود فرایندهای آموزشی استفاده می کند و برای رهبران آموزشی امکانات و ابزارهایی را فراهم می کند که در ارتقای کیفیت آموزش و مدیریت آموزشی موثر هستند.بررسی مفاهیم استخراج شده از کدگذاری منابع منتخب در مرور نظام مند نشان می دهد، همگی این مفاهیم از یک جنس نیستند ولی دسته بندی معنادار این مفاهیم به عنوان مقوله ها ما را به چارچوبی واضح از ارتباط ابعاد مختلف رهنمون کرد. براساس این پژوهش، برداشت های مختلف از این مفهوم به معنای تفاوت و تمایز کامل برداشت ها از یکدیگر نیست. بلکه توجه به این مفهوم از زوایای مختلف رهبری، آموزش، فناوری و ذی نفعان است.

Keywords:

الگوی مفهومی , رهبری آموزشی یکپارچه , هوشمندسازی