دیالوگ به مثابه ابزار روایت در نمایشنامه های معاصر فارسی: تحلیل ادبی و زبانی

دیالوگ به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای روایت در نمایشنامه های معاصر فارسی نقش کلیدی در پیشبرد داستان، شخصیت پردازی و خلق فضای نمایشی ایفا می کند. این پژوهش با رویکردی ترکیبی از تحلیل ادبی و زبان شناسی به بررسی ویژگی های زبانی و ادبی دیالوگ در متون نمایشی معاصر فارسی می پردازد. ابتدا مبانی نظری تحلیل دیالوگ و روایت شناسی مورد بررسی قرار گرفته و سپس ساختار نحوی، واژگانی و سبک زبانی دیالوگ ها تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد که دیالوگ های معاصر فارسی با بهره گیری از زبان محاوره ای، گویش های محلی و سبک گفتاری متنوع، توانسته اند فضایی واقعی و ملموس خلق کنند که مخاطب را به عمق روایت نزدیک می سازد. همچنین دیالوگ ها به عنوان بازتابی از دغدغه ها و مسائل اجتماعی، فرهنگی و روانی جامعه معاصر عمل می کنند و از این طریق، به نقد و تحلیل موقعیت های اجتماعی و انسانی می پردازند. لحن، ریتم و تعاملات زبانی میان شخصیت ها، علاوه بر نقش روایی، به غنای ادبی متن افزوده و به نمایش تضادها و کشمکش های دراماتیک کمک می کنند. این پژوهش تاکید دارد که تحلیل چندوجهی دیالوگ، با تلفیق زبان شناسی و نظریه های ادبی، می تواند درک عمیق تری از کارکردهای دیالوگ در نمایشنامه های معاصر فارسی فراهم آورد و نقش آن را فراتر از یک ابزار صرفا روایی نشان دهد. در نهایت، دیالوگ به مثابه ابزاری پویا و چندلایه، هم در سطح زبان و هم در سطح معنا، نقشی محوری در ساختار و پیام نمایشنامه های معاصر فارسی ایفا می کند.

Keywords:

دیالوگ , نمایشنامه معاصر فارسی , تحلیل زبانی , روایت , زبان محاوره ای , سبک شناسی , فضای نمایشی