مضمون و تصویر «مطلب» در اشعار صائب تبریزی

مضمون آفرینی یکی از ویژگیهای مهم سبک هندی است که در اشعار شاعران موسوم به این شیوه دارد. مضمون آفرینی قدرت شاعران و نگاه عمیق و دقیق آنها را به مظاهر مختلف هستی نشان میدهد. یکی از واژه های پربسامد و مضمون ساز در اشعار شاعران سبک هندی واژه «مطلب» است که محور تصاویر و تعابیر شاعرانه قرار گرفته است. صائب تبریزی یکی از بزرگترین غزلسرایان سده یازدهم هجری و برجسته ترین شاعر سبک هندی در دوره صفوی است. در این جستار ضمن واکاوی اشعار صائب و شناسایی تمام بیتهایی که مطلب در آن به کار رفته است، مضمون و تصویر این واژه تحلیل و تبیین شده است. یافته های تحقیق نشان میدهد: در اشعار صائب تبریزی که نماینده برجسته این سبک به شمار می آید، این مختصه از نظر مضمون سازی و تصویر آفرینی بازتاب گسترده و پرشاخصی دارد. در شعر او این واژه هم در معنای مصطلح و قاموسی خود یعنی هدف، منظور، خواسته، سخن، مقصود، خواهش به کار رفته است هم در معنای فراقاموسی مانند، راز، حقیقت، معرفت، عشق و حسن. این توسعه معنایی تا پیش از این در شعر فارسی کم سابق بوده است. ضمنا تصویر «مطلب» در شعر صائب بیشتر در قالب تشخیص، اسلوب، معادله، استعاره، اضافه استعاری و تشبیه بلیغ نمود یافته است.

Keywords:

صائب , شعر , مطلب , مضمون تصویر , سبک هندی