بررسی اثر تراکم کشت بر پالایش گیاهی سرب از خاک بوسیله تربچه Investigation plant density effects on Phytoremediation of soil Lead (Pb) with Rhadish (Rhaphanus sativa L.)

پالایش گیاهی روشی پایدار، طبیعی، ارزان و قابل کاربرد در سطوح وسیع است . گیاه با ترسیب و تجزیه ترکیبات آلاینده در ریزوسفر، جذب انتخابی فلزات و تجمع در بافت خویش و یا تصعید آلاینده به اتمسفر، موجب کاهش محتوی و یا سمیت مواد آلاینده ای چون فلزات سنگین و ترکیبات آلی می گردد . پالایش گیاهی یک روش آلودگی زدایی درجا و مستقیم برای خاک، فاضلاب، رسوبات و آبهای آلوده به آلاینده های آلی و معدنی است . این روش به کلیه فرآیندهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی همراه با کشت گیاه که باعث پالایش مناطق آلوده گردد اطلاق می شود . سرب عنصری غیرضروری در فرآیندهای متابولیکی است و سمیت آن از دیرباز شناخته شده است . براساس نظر آژانس حفاظت از محیط زیست 2 سرب، عمومی ترین عنصر سنگین آلوده کنندة محیط زیست است . استخراج گیاهی یک روش از پالایش گیاهی است که طی آن گیاهان بصورت پمپ های خورشیدی با جذب مواد و ورود آنها به چرخه کربن موجب کاهش معنی دار یک ماده از پیش ماده اش می شوند . استخراج گیاهی سرب از خاک بسیار دشوار است . زیرا گیاه تنها می تواند اشکال قابل دسترس فلزی را در محیط ریزوسفر پالایش کند و تنها کمتر از 1 درصد از سرب خاک به شکل محلول و اشکال قابل دسترس می باشد . تاکنون آزمایشات مزرعه ای که موفق به حذف آلودگی آلاینده شده باشند به ندرت گزارش یافته است این پژوهش در سطح مزرعه انجام گرفته است . این پژوهش در قالب طرح بلوک های خرد شده کملا تصادفی و با دو تیمار سطوح مختلف سرب در خاک و تیمار تراکم کشت در واحد سطح در جهت ارزیابی کاریایی روش استخراج گیاهی در پالایش خاک در یک خاک شن لومی انجام پذیرفت . در این طرح فاکتور (A) میزان سرب موجود در خاک شامل شش سطح 228 ، 248 ، 328 ، 428 ، 728 ، ) 1228 میلی گرم در کیلوگرم ) و فاکتور B تراکم بوته در واحد سطح ( سه سطح 225 ، 400 ، 625 بوته در متر مربع ) بود . غلظت سرب در خاک مزرعه بدون افزایش سرب 228 میلیگرم بر کیلوگرم بود و خاک با محلول نیترات سرب (PbNO3) بصورت یکنواخت آلوده گردید . آلوده سازی در 3 مرحله تا رسیدن به غلظت مورد نظر ادامه یافت سپس با تجزیه جزء به جزء ( تسی یر و همکاران ))1984) 3 خاک مقادیر مختلف سرب قابل دسترس را شناسایی کردیم . سرب موجود در بخشهای مختلف گیاه به روش هضم با مخلوط اسید نیتریک – اسید پرکلریک و اسید سولفوریک استخراج شد و بوسیله روش جذب اتمی شعله، میزان سرب تجمع یافته در بخشهای مختلف گیاه اندازهگیری کردید . چون سرب آلاینده فلزی است و غیر قابل تجزیه بیولوژیکی می باشد . پالایش آن زمانی حاصل می شود که غلظت آن در خاک کاهش یافته و کمتر از حد خطر آفرینش 400) میلی گرم در کیلوگرم ) شود . در این آزمایش ابتدا عملکرد و انباشت سرب دراندامهای هوایی و غدهای گیاه بطور مجزا اندازه گیری گردید سپس برای محاسبه زمان مورد نیاز برای پالایش از فرمول ارائه شده توسط Schnoor و همکاران که در سال 2002 ارائه گردیده استفاده شده است . سپس با بررسی اثر تراکم کشت بر افزایش عملکرد در واحد سطح و میزان تجمع سرب مناسبترین بر هم کنش تراکم کشت و تجمع سرب را برای پالایشگیاهی هر تیمار پیشنهاد دادیم .