بررسی نظام مند موانع اجرایی و نظری در فرآیند خانواده درمانی

خانواده درمانی رویکردی مداخله گرانه است که بر دگرگونی در تعاملات میان اعضای خانواده متمرکز بوده و در آن تلاش می شود تا خانواده به مثابه یک واحد منسجم، مسائل درونی خود را حل وفصل نماید. به همین دلیل، چالش های خانواده درمانی می توانند در بهبود عملکرد خانواده نقش کلیدی ایفا کنند. این چالش ها طیف وسیعی از مسائل را شامل می شوند؛ از جمله دشواری های مالی، سبک زندگی، مشکلات روانی و معنوی و اختلال در روابط بین فردی. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نظام مند مطالعات مرتبط با موانع اجرایی و نظری در حوزه خانواده درمانی انجام شده است. این مطالعه از نوع مروری نظام مند و با رویکرد یکپارچه بوده و در آن مقالات منتخب از پایگاه های داخلی و خارجی، شامل پایگاه های نور، ایران مداک، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) و اسکوپوس، در بازه زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۲ شناسایی و تحلیل شدند. کلیدواژه های جستجو شامل «خانواده درمانی»، «چالش ها» و «نظام مندی» بودند. در مجموع ۸۶ منبع علمی که معیارهای ورود و خروج پژوهش را دارا بودند، بررسی و درنهایت، ۲۸ مقاله به صورت نهایی وارد تحلیل شدند. داده ها با روش تحلیل مضمون کدگذاری و طبقه بندی شدند. یافته ها نشان دادند که چالش های خانواده درمانی در چهار دسته اصلی قابل تفکیک اند: ۱. چالش های فرهنگی و هویتی؛ ۲. چالش های ساختاری و سازمانی؛ ۳. چالش های آموزشی و تخصصی و ۴. چالش های مربوط به انسجام نظری و روشی. فقدان رویکرد یکپارچه، ضعف آموزش تخصصی و عدم هماهنگی بین مدل های بومی و غیربومی از جمله موانع اساسی در مسیر توسعه اثربخش خانواده درمانی در ایران به شمار می آیند. یافته های این مطالعه نشان می دهند که لازم است برای رفع این موانع، سیاست گذاری های علمی و اجرایی، با درنظر گرفتن زمینه های فرهنگی و اجتماعی ایران صورت گیرد. همچنین، بهره گیری از نظرات و تجربیات میدانی متخصصان در جلسات خانواده درمانی می تواند مسیر بهینه ای برای توسعه این حوزه فراهم آورد.

Keywords:

چالش ها , خانواده درمانی , خانواده محور , مرور نظام مند , یکپارچگی.