شناسایی مولفه های کلیدی تشکیل دهنده الگوی بهینه تحول در علوم انسانی با تمرکز بر عناصر برنامه درسی در آموزش عالی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های کلیدی تشکیل دهنده الگوی بهینه تحول در علوم انسانی با تمرکز بر عناصر برنامه درسی در آموزش عالی انجام گرفته است. این مطالعه در چارچوب روش شناسی کیفی از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با ۱۵ نفر از متخصصان حوزه علوم تربیتی و اعضای هیات علمی در رشته های مطالعات برنامه درسی، مدیریت آموزشی و فلسفه تعلیم و تربیت گردآوری گردید. مشارکت کنندگان به روش هدفمند انتخاب شدند. تحلیل داده های کیفی منجر به استخراج ۱۰ مولفه اصلی شامل: نیازسنجی، اهداف و ماموریت ها، محتوا، منابع و مواد آموزشی، منطق برنامه، ویژگی های یادگیرندگان، حمایت و پشتیبانی، مدرسان و مجریان، فرایند آموزش و اجرا، و ارزشیابی گردید. در مجموع ۴۴ زیرمولفه نیز ذیل مولفه های اصلی شناسایی و تدوین شد. نتایج این پژوهش مولفه های کلیدی و زیرمولفه های لازم برای تحول بهینه علوم انسانی را به طور نظام مند مشخص می کند و با تمرکز بر برنامه درسی، نیازهای یادگیرندگان، اهداف و ماموریت ها، محتوای آموزشی، منابع و مواد، نقش مدرسان و سازوکارهای پشتیبانی را یکپارچه می سازد. این الگو توانمندی لازم برای هدایت، بازنگری انتقادی در برنامه های درسی، توسعه مهارت های فردی و اجتماعی دانشجویان، تقویت تفکر انتقادی و نوآوری، و ارتقاء اثربخشی آموزش و یادگیری را فراهم می کند. کاربرد عملی مدل نشان می دهد که برنامه ریزان و مدیران آموزشی می توانند با بهره گیری از آن، همسو با تحولات علمی و اجتماعی، برنامه های درسی انعطاف پذیر، کاربردی و جامع طراحی کنند. با وجود این محدودیت ها، از جمله تعداد محدود متخصصان مورد مصاحبه و تمرکز پژوهش بر یک بستر خاص، تعمیم یافته ها را محدود می کند و نیازمند بررسی های تکمیلی در نمونه ها و زمینه های متنوع تر است.

Keywords:

الگوی تحول , برنامه درسی , آموزش عالی