بررسی عوامل موثر بر اجرای پروژه های افزایش ارتفاع سدها و راهکارهای کاهش اثرات منفی آن ها، مطالعة موردی: طرح افزایش ارتفاع سد زرینه رود

برای تامین نیاز آبی مصارف مختلف و رو به رشد جامعه، علاوه بر لزوم مطالعه و اجرای پروژ ه های جدید سد سازی، بررسی افزایش حجم مخازن سدهای موجود نیز ممکن است مفید واقع گردد . این موضوع زمانی اهمیت پیدا می کند که در ان جام مطالعات احداث سد در یک منطقه، به این واقعیت برخورد شود که بهترین موقعیت مکانی سدهای موجود استفاده گردیده، ولی بنا به دلایلی از جمله عدم نیاز به ذخیرة آب بیشتر در زمان احداث سد، مسائل و محدودی تهای فنی، عدم توجیه اقتصادی، در آن زمان از ظرفیت کامل محل استفاده نشده باشد. از طرف دیگر پیشرفت دانش و تکنولوژی مطالعه و اجرای سدها، تغییر شاخص های اقتصادی برای ارزیابی پروژه ها و تعریف نیازهای آبی جدید در پایین دست سدهای موجود، توجه به کاهش خسارت زمین های کشاورزی و تأسیسات زیر بنایی رو به گسترش، انتقال حوزه به حو زه آب، در پاره ای موارد باعث م ی گردد که انتخاب گزینة افزایش حجم مخازن سدهای موجود، راهکاری ارزانتر و مطمئ نتر برای تأمین آب مورد نیاز باشد. اما آنچه مسلم است، علاوه بر لزوم انجام مطالعات معمول در پروژه های سدسازی، با ید محدودی ت های فنی، شرایط جوی، خصوصیات حوزه آبریز، عدم تغییر رژیم بهره برداری سد و بسیاری از پارامترهای موثر بر طرح و اجرای چنین پروژه هایی به صورت ویژه مد نظر قرار گیرد. در این مقاله، مطالعة موردی عوامل مؤثر بر اجرای طرح افزایش ارتفاع سد زرینه رود به عنوان یکی از پروژه های پیشگام در موضوع افزای ش ارتفاع سدها در ایران، شامل محدودیت های اجرایی ناشی از شرایط جوی، خصوصیات حوزه آبریز، ویژگی های مخزن سد و سایر مشخصات پروژه، مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهای مدیریتی و اجرایی برای کاهش زمان پروژه و کنترل اثرات عوامل فوق ارائه شده است . همچنین روش اجرایی تخریب سرریز قبلی سد که از حساسیت خاصی برخوردار بود، به عنوان نمونه ای از محدودیت های اجرایی تشریح گردیده است . آنچه در این گونه پروژه ها از جایگاه ویژه ای برخوردار است، همدلی و همسو بودن فعالیت کارفرما، مشاور و پیمانکار به منظور اتمام سریع پروژه و کاهش خطرا ت ناشی از تغییر در سازه در حال بهره برداری می باشد. عملیات اجرایی طرح افزایش ارتفاع سد زرینه رود به وسیله شرکت سهامی آب منطق ه ای آذربایجان غربی (کارفرما) و با نظارت شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس (مشاور) و شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور (پیمانکار ساختمانی ) و شرکت نیرپارس ( پیمانکار تاسیسات هیدرو مکانیکال) به انجام رسیده که با افزایش ارتفاع پنج متری سد، افزایش حجمی معادل ٢٣٠ میلیون مترمکعب فراهم آمده است. با توجه به هزینة کم اجرای این طرح، در مقایسه با اجرای یک سد جدید، برای ذخیرة حجم آب معادل، تداوم این گونه پروژ هها جای تأمل دارد.

بررسی عوامل موثر بر اجرای پروژه های افزایش ارتفاع سدها و راهکارهای کاهش اثرات منفی آن ها، مطالعة موردی: طرح افزایش ارتفاع سد زرینه رود Keywords:

افزایش ارتفاع سدها , راهکارهای اجرایی , سد زرینه رود , مسائل و مشکلات اجرایی