بررسی اثرات محدودیت رطوبتی در شرایط مزر عه و گلخانه بر ژنوتیپ ها و لینه های سورگوم دانه ای

سورگوم گیاهی است با فصل رشد نسبتا بلند و یک ساله که در برخی مناطق حالت چندساله دارد . دارای ساقه راست و محکم است و ارتفاع آن در ارقام دانه ای تا علوفه ای بین 12-2 فوت متغیر است و گیاهی مقاوم به خشکی است . به منظور شناسایی ژنوتیپ ها و لاین ها ی متحمل به خشکی در سورگوم دانه ای آزمایشاتی بر روی ۱۳ ژنوتیپ سورگوم دانه ای شامل سه لاین خالص M8 و M5 و M2 انتخاب شده از آزمایشات اصلاحی در مشهد و ۱۰ ژنوتیپ دریافتی از مرکز تحقیقات بین المللی ایکریسات در سال ١٣٨٤ انجام شد . این آزمایشاتبه منظور مطالعه و اکنش این ژنوتیپ ها در برابر خشکی تحت سه محیط تنش رویشی، زایشی و نرمال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار در ایستگاه تحقیقا تی طرق مشهد انجام شد . و به منظور بررسیمیزان گسترش ریشه، این ١٣ ژنوتیپ سورگوم دانه ای در محیط گلخانه ای مقایسه شدند . نتایج حاصل از آزمایشات مزرعه ای نشان داد که تفاوت معنی داری بین سه محیط آزمایشی از لحاظ شاخص های عملکرد و دیگر صفات وجود داشت . در مقایسه لاین ها و ژنوتیپ ها با شاخص وزن هزار دانه و عملکرد در واحد پانیکل، رقم کیمیا و لاین M2 در شرایط آبیاری معمولی در رتبه اول قرار دارند . عکس العمل لاین ها و ارقام نسبت به تنش بعد از گل دهی نامحسوس می باشد . در شرایط تنش قبل از گل دهی لاین های M8 و M2 سازگاری مطلو بتری نسبت به تنش نشان می دهند. در شرایط گلخانه ای ١٣ ژنوتیپ با ٨ تکرار و دارا ی ٤ سطح فشار ( ١٢-اتمسفر، ٨-‐اتمسفر، ٤-‐اتمسفر و 1/3 - اتمسفر) بررسی شد . اعمال فشارهای مختلف بعد از جوانه زدن صورت گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده، ژنوتیپ B26 در فشارهای 12-، 8-، 1/3- و در فشار ٤‐- رقم سپیده بیشترین سطح گسترش را دارد . رقم کیمیا در فشارهای 12-، 8-، 1/3- و در فشار 4-، M2 دارای بیشترین نسبت ریشه به ساقه است.

Keywords:

ژنوتیپ , سورگوم دانه ای , محدودیت رطوبتی (تنش ) , لاین , گلخانه