تقش برجسته ها و مجسمه های هند باستان در هنر پیش از آریایی و بعد از آریایی

هنر و تمدن هند را با قدمتی 6000 ساله ، باید در اساطیر دینی و خدایان آنها جستجو کرد . به این منظور ابتدا به زندگی و تمدن اقوام اولیه ساکن در شبه قاره پرداخته می شود که در مکتب تاریخی با عنوان دراویدی از آنها یاد شده است . آنان خالق تمدن درخشان در دوره رود سند و شهرهای بزرگ هاراپا و موهنودارو بوده اند و با اعتقادات و ادیان طبیعت پرستانه یکی از خاستگاه های مهم و بارز خدایان و کیشهای بعدی هند می باشند. هجوم آریایی ها در اواسط هزاره دوم ق.م از سمت شمال غرب به شبه قاره صورت گرفت و بعد از درگیری هایی با اقوام بومی و مهاجمان جدید ، در آن سرزمین مستقر و ساکن شده و عصر ودایی به تدریج آغاز می شود که باعث تغییر و دگرگونی هایی در تمدن و هنر آن سرزمین می شود در طی این دوران رزم نامه ها و حماسه سرایی های مکتوبی مانند : رامایانا و مهاباراتا را می آفرینند . نقش برجسته های زیادی در دل کو ها و غارها و معابد از خدایان و رزمهای آنان حک می کنند و در ساختار اجتماعی نیز تحولاتی صورت می یگرد به طوری که سه نظام طبقاتی - اجتماعی برهمنان ، کشاتریا و وایشیا پدید می آید که انعکاسی از تثلیث خدایان در عصر ودایی «خدایان آسمانی - خدایان جوی - خدایان زمینی » و همینطور در عصر برهمنی «برهما - ویشنو - شیوا» می باشد. از آنجا که هنر هند باستان چه قبل از آریایی و چه بعد از آریایی به زندگی و نزول خدایان در زمین پرداخته است. لذا برای تجزیه و تحلیل هنر آن نیز باید به ادیان و تفکرات و اعتقادان آن اعصار پرداخته شود. که این موارد با آثار تصویری تطبیق داده شده است. هرچند هنر هند باستان تحت تاثیر هنر بین النهرین ، ایران ، یونان و روم بوده است ولی دارای ویژگی های خاص و منحصر به فرد می باشد. از جمله اینکه با وجود کاملاً جسمانی و مادی بودن از تفکری ماورایی در قالب نمادین و اسوره ای ، آثاری پویا و پرتحرک را آفریده اند.

Keywords:

اساطیر , دراویدی , تمدن , ودایی , تثلیث , نقش برجسته , برهما , ویشنو , شیوا