فرآیندهای لیتولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی کنترل کننده منشاء و انتقال ارسنیک به رودخانه سفیدرود استان گیلان

منابع آبی سفید رود که در مجاورت با سنگهای بازالتی و گدازههای بالشی و همچنین متاثر از فعالیتهای کشاورزی میباشد مورد بررسی آلایندگی ارسنیک قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد تمامی نمونه ها دارای مقادیرقابل توجهی از ارسنیک بوده به طوری که در برخی از مناطق همچون سد منجیل و کیاشهر، غلظت ارسنیک بیشتر از حد مجاز ppb 10 بود. شباهتهای لیتولوژیک سنگ منشأ آبخوان، شیب هیدرولوژیکی منطقه و ژئوشیمی آبهای سفید رود و مناطق مجاور نشان میدهد که فرآیندهای مشترکی کنترلکننده ارسنیک آبهای سطحی و زیرزمینی در سراسر منطقه است . منشاء اصلی آلودگی منابع آب به ارسنیک، از ارسنیک موجود در کانیهای سولفیدی بویژه پیریت و ارسنوپیریت FeAsS موجود رگه های سولفیدی منطقه (موجود در دایکها و گدازههای بالشی( میباشد. عامل دیگر ورود ارسنیک مربوط به فعالیتهای کشاورزی فراوان در منطقه بوده که باعث آزاد شدن ارسنیک به منابع آبی سفید رود میشود. با وجود این، سازوکار تاثیر انتشار ارسنیک در فازهای آبی و زمان اقامت آن در آبهای سطحی، نامشخص باقی مانده است . مطالعات ژئوشیمیایی در منطقه نشان داد که ارسنیک در محیطهای نزدیک به سطح آزاد و سپس طی برهمکنشهای ژئوشیمیایی به عمق منتقل شده است . در ابتدا، در حضور سولفیدها و شرایط کاهشی، ارسنیک به صورت گونه تیوارسنیک میبایستی باشد. سپس با وجود اکسیژن و شرایط اکسیدان قوی در منطقه سفید رود mg/1 7/2 DO< ارسنیک تبدیل به ارسنت (فرمول در متن اصلی مقاله) می شود. بنابراین، آزاد شدن (فرمول در متن اصلی مقاله) جذب شده بر روی سطوح گروههای هیدروکسیدی به علت جایگزینی با آنیونهای فسفات و نیترات و هوازدگی کانیهای سولفیدی منابع اصلی غلظت قابل توجه ارسنیک در حوضه آبریز سفید رود میباشد

فرآیندهای لیتولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی کنترل کننده منشاء و انتقال ارسنیک به رودخانه سفیدرود استان گیلان Keywords:

ارسنیک , سفیدرود , کانیهای سولفیدی , ارسنتHAsO42