انتخاب نظام مشارکتی مناسب درایجاد تشکل آببران باتوجه به شاخص های اجتماعی، اقتصادی، نگرشی بهره برداران

اهمیت و نقش حیاتی آب در بقای تمدن ما و تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی و استفادهاصولی و حفاظت از منابع آب امکانپذیر بوده و با توجه به اینکه بخش کشاورزی با سهم 92 درصدی عمدهمصرف کننده آب استحصالی کشور میباشد. ضرورت تدوین ساختار مدیریت بهینه مصرف آب و بهره برداری ونگهداری از تاسیسات مربوطه در این بخش با تدوین قوانین، ضوابط ودستورالعمل ها منطبق بر سیاست ها ونگرشها با رویکرد جهانی امکان پذیر می باشد. بنابراین نهادینه کردن تشکل آب بران یکی از سازوکارهایمدیریت مشارکتی آبیاری است که بسترساز مشارکت کشاورزان در غلبه بر مشکل کم آبی در رسیدن به اهدافمدیریت پایدار آب کشاورزی به شیوهای اثربخش خواهد بود. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناساییمناسبترین نظام مشارکتی برای ایجاد تشکل آببران در استان گیلان با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفته است. تحقیق از نوع توصیفی به روش پیمایش و از طریق نمونه گیری هدفمند اقدام به جمع آوری داده ها گردید. پارادایم تحقیق از لحاظ رویکرد کمی میباشد. با توجه به پیشینه سازمانها و نظام هایمشارکتی، سه نظام سنتی، تعاونی تولید و تعاونی روستایی از طریق مطالعات کتابخانه ای به عنوان گزینه های رقیباستفاده شدند. با توجه به تکنیک تحلیل داده ها و انتخاب مناسبترین گزینه برای نظام مشارکتی آبیاری، سهمعیار اصلی با عنوان معیار اجتماعی، معیار اقتصادی و معیار نگرشی بهره برداران شناسایی و برای هر یک ازمعیارها نیز چهار زیرمعیار شناسایی شد. سپس ساختار سلسله مراتبی مساله تحقیق ترسیم و بر اساس آن سه نوعپرسشنامه تدوین گردید. در مرحله بعد، فهرستی از افراد متخصص و خبره (کارشناسان وکشاورزان خبرهوپیشرو) که دارای تحصیلات و یا تجربه کاری در رابطه با موضوع تحقیق بودند تهیه شد که نهایتا 22 نفر از آن ها برای تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. ودر نهایت تحلیل نتایج حاصله به کمک نرم افزار Super Decision انجام گرفت. نتایج نشان دادند که بر اساس تمامی معیارها و زیرمعیارهای مورد بررسی در این تحقیق نظام تعاونی تولید با وزن نهایی 0/421 از بالاترین اولویت برخوردار بوده است بنابراین مناسبترین گزینه برای طرحریزی نظام مشارکتی آبیاری در ایجاد تشکل آببران به شمار میرود پس از آن نظام سنتی با وزن نهایی 0/306 دارای اولویت دوم و تعاونی روستایی با وزن نهایی 0/273 دارای اولویت سوم می باشد. به طورکلی زیر معیارهای اجتماعی بیشترین تاثیر را بر نظام سنتی و زیر معیارهای اقتصادی و نگرشی بهره برداران بیشترین تاثیر را بر تعاونی تولید نشان دادند.

Keywords:

فرآیند تحلیل سلسله مراتبی , تصم یمگیری چند معیاره , نظام مشارکتی , تشکل آب بران , تعاونی تولید , مشارکت , نظام بهره برداری