شمایل شناسی نقوش مهر ها و اثر مهر های آغاز ایلامی تل ملیان

در میان آثار بدست آمده از کاوش های تل ملیان در حوضه ی رود کر که در دهه ی هفتاد میلادی به سرپرستی ویلیام سامنرصورت پذیرفت، مقادیر قابل توجهی مهر و موم گلی مربوط به دوره ی آغاز ایلامی یافت شد. هدف عمده ی این پژوهش تحلیل سبک شناختی نقوش مهرها و اثر مهرهای آغاز ایلامی تل ملیان و مقایسه ی آنها با نقوش بدست آمده از دیگر استقرارهای هم افق می باشد که در این راستا تمامی تصاویر حک شده بر این یافته ها، از دو کارگاه شاخص این محوطه به نام های ABC و TUV مورد مطالعه قرار گرفت. بر روی این آثار، نگاره های متفاوتی دیده می شود که از دیدگاه شمایل شناسی بسیار متمایز بوده و هنرمند از طیف وسیعی از نقش مایه ها، اشکال و عناصر برای خلق آنها بهره برده است. نکته حائز اهمیت در این میان، استفاده از این دست ساخته ها به عنوان ابزار اداری می باشد که نقش بسیار اساسی را در سیستم اداری این دوره ایفا می نماید. این یافته ها به همراه دیگر شواهد نظام اداری چون گلنبشته ها ، پاکت های گلی و کالا نشان ها حضور یک نظام مدیریتی را در اواخر هزاره ی چهارم قبل از میلاد در این محوطه به اثبات می رسانند. با توجه به شباهت های بسیار نزدیک میان شمایل شناسی نقوش مهر ها، اثر مهرها و همچنین سیستم مدیریت اداری تل ملیان با دیگر استقرارهای هم افق در فلات مرکزی و جنوب غرب ایران می توان ارتباطات درون منطقه ای و برون منطقه ای ملیان را در این دوره مورد مطالعه قرار داد. در این نوشتار سعی شده است که با تحلیل این نقوش در قالب رویکردی کارکرد گرایانه، عوامل و زمینه های انتخاب و نحوه ی استفاده ی این نقوش در ساختار سیاسی اقتصادی جامعه آغاز ایلامی مورد مطالعه قرار گیرد. - در واقع می توان با بهره گیری از رویکرد کارکرد گرایانه، جدای از سبک های هنری بکار رفته در این گونه آثار، شبکه ی مبادلاتی، سلسله مراتب اداری و نقش نخبگان سیاسی اقتصادی در توسعه نهادهای پیش حکومتی را در جنوب غرب ایران مورد بررسی قرار داد.

شمایل شناسی نقوش مهر ها و اثر مهر های آغاز ایلامی تل ملیان Keywords:

دوره آغاز ایلامی , تل ملیان , شمایل شناسی , اثر مهر , مهر