بازبینی قدمت مسیر اصلی جاده ی ابریشم در ایران بر اساس شواهد باستان شناختی

جاده ی ابریشم اصطلاحی جدید است که به شبکه ای از جاده های گوناگون اطلاق می شود که بخش های مختلفی از قاره ی آسیا را در بر گرفته اند و شرق آسیا را به اروپا متصل می کنند. یکی از اصلی ترین مسیرهای این جاده در ایران مسیری است که از سرخس شروع می شود و باگذر از نیشابور و شاهرود و دامغان به ری می رسد و پس از آن با رسیدن به همدان و گذر از اسدآباد، کنگاور، کرمانشاه و قصرشیرین به خارج از مرزهای ایران کنونی امتداد می یابد. در این نوشتار سعی شده که قدمت مسیر مذکور بر اساس شواهد باستان شناختی تعیین شود. بر اساس این شواهد در دوران آغاز شهرنشینی سه فرهنگ آغاز عیلامی، اوروک و یانیق درون مرزهای ایران کنونی گستردگی داشته اند. داده های باستان شناسی نشان می دهد که هر سه این فرهنگ ها به عناوین گوناگونی با مسیر مذکور در ارتباط بوده و در واقع برهم کنش این فرهنگ ها با هم و با مسیر مذکور باعث ایجاد پیچیدگی های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شده است. بر اساس مدارک باستان شناختی مسیر مذکور حداقل از 0033 پیش از میلاد وجود داشته و از آن برای انتقال کالا و مبادلات بازرگانی استفاده می شده است. این موضوع نشان می هد که اطلاق نام جاده ی ابریشم به این مسیر دور از منطق علمی بوده و بسیار پیشتر از آن که کالاهای بازرگانی چین یا حتی ابریشم در این مسیر جابجا شود، این اقوام ساکن در فلات ایران بوده اند که این مسیر را شکل داده اند و از آن برای انتقال کالاهای گوناگون و همچنین انتشار فناوری استفاده می نموده اند

Keywords:

جاده ابریشم , ایران , زاگرس مرکزی , عصر مفرغ , فرهنگ یانیق