بررسی تزئینات معماری دوره قاجار با تأکید بر نقوش اروپایی در آثار این دوره در شیراز

نقوش تزئینی همیشه یکی از ارکان تفکیک ناپذیر معماری ایرانی است. معماران ایرانی از دیرباز از این رکن درجهت ایجاد یک منظر بصری مناسب استفاده کرده اند. از دیرباز معماری ایرانی دارای یک روح اصیل بود. بعد از سفر ناصرالدین شاه به فرنگ و ارتباط با جوامع غربی تحولات گسترده ای در جامعه چه از لحاظ فرهنگی و چه از نظر جامعه شناسی بوجود آمد که به دنبال آنتأثیر خود بر معماری و جوانب آن گذاشت. در این بازه زمانی موجی از غربگرایی در معماری ایرانی بودند و برخی دیگر به دنبال وارد ساختن سبک غربی آن هم به شکل تقلید صرف از عناصر غربی، در این بین نوعی باستان گرایی در تزئینات و احیاء نقوش قبل از اسلام هم که معمولاً به سفارش حکام انجام می گرفت رایج گشت. البته در برخی از فنون تزئینی معماری قاجار مثل گچکاری، کاشی کاری، حجاری و ... اصولاً شیوه اجرائی ایرانی است و فن جدیدی از غرب وارد ایران نشد. اما در نقوش شاهد تنوع گسترده ای هستیم برخی از نقوش ایرانی برخی غربی و تعدادی از بناها هم نقوش باستانی قبل از اسلام را در خود دارند. در نقش مایه های قاجار انتزاع و برداشت از عناصر طبیعی به طور گسترده ای بروز می کند و هنرمند در پی باززنده سازی طبیعت و اشکال تزئینی اطراف خود در آرایه بندی بنا است. استفاده از نقوش به شکل گسترده و متوع تا حدودی به شلوغی و خسته کنندگی کار انجامید که در مقاله پیش رو به این اصول رایج در دوران قاجار می پردازیم.

Keywords:

تزئینات معماری , معماری قاجار , نقوش اروپایی , آثار شیراز