مقایسه خصوصیات جریان در مدل فیزیکی رودخانه نازلو در شرایط ساماندهی با نتایج شبیه سازی از مدلهای ریاضی HEC-RAS و BRI-STARS abstract
بررسی خصوصیات جریان در یک بازه رودخانه ای (نظیر؛ عمق ، سرعت وتنش برشی در کناره ها) از نیازهای اساسی در طرح های مهندسی رودخانه است. با این وجود نیاز حداقل به اطلاعات صحرایی، حجم محاسباتی اندک و درجه اعتماد کاربرد مدل های ریاضی در شریاط رودخانه های طبیعی مورد نظر می باشد. هدف اصلی در تحقیق حاضر عبارت از مقایسه نتایج شبیه سازی جریان از دو مدل ریاضی شناخته شده رودخانه ای با نتایج نظیر اندازه گیری شده در یک
مدل فیزیکی رودخانه ای، در شرایط اولیه و مرزی مشترک و در مقیاس طبیعی بوده است.
در تحقیق حاضر، یک بازه از
رودخانه نازلو (در حوزه غربی دریاچه ارومیه) و در محدوده پل نازلو (در کیلومتر 13 جاده ترانزیت ارومیه – سرو) انتخاب گردید. وضعیت ناپایدار هیدرولیکی پل نازلو وجاده ترانزیت ایران – ترکیه از دلایل این انتخاب بوده است. برای این منظور ،
مدل فیزیکی 1200 متر از بازه پل نازلو با بستر ثابت، با مقیاس افقی (1:100) و مقیاس قائم (1:20) طراحی و ساخته شد. در این مدل گزینه برتر اصلاح مسیر بازه پل نازلو انتخاب گردیده و ترکیبی از سازه های طولی و
آبشکن ها با آرایش مناسب پیشنهاد شده است. موقعیت و ارتفاع خط کنترل ساحلی رودخانه، و ارتفاع سازه های حفاظتی تعیین گردیده است. در پایین دست پل نازلو، احداث دیواره ساحلی، در دو سمت رودخانه، با ارتفاع متوسط ½ متر، و در بالا دست پل، تعداد 9
آبشکن با متوسط نسبت فاصله به طول حدود 5 در نظر گرفته شده است.
پارامترهتی مشترک جریان از مدل ریاضی یک بعدی HEC_RAS و از مدل شبه دو بعدی BRI_STARS با نظیر انها در
مدل فیزیکی (شامل ارتفاع متوسط سطح آب، عمق متوسط، تنش برشی متوسط و عدد فرود) برای پنج شدت جریان مختلف و برای چهار زیر بازه رودخانه ای( پایین دست پل، پل بالا دست پل در محدوده
آبشکن ها، بالا دست پل بدون
آبشکن ) مقایسه گردیده است. بر اساس نتایج بدست آمده متوسط خطای نسبی برآورد درشرایط مختلف جریان از دو
مدل BRI-STARS , HEC-RAS به طور نمونه برای ارتفاع سطح آب، در بازه بالا دست پل در محدوده
آبشکن ها به ترتیب 14/6± و 15/5± درصد و در بازه پایین دست پل به ترتیب 5/8± و 5/5± درصد می باشد. به ترتیب
مدل HEC-RAS و BRI-STARS بهترین تطابق را با
مدل فیزیکی دارا بوده اند. کاربری هر یک از دومدل فوق با توجه به محدوده اطمینان ارائه شده در این بررسی توصیه می گردد.