نگاهی به منحصر به فرد بودن زن به عنوان وارث؛ با تأسی بر قانون و فقه

توارث میراثی است از هنجار های کهن که در دل هر فرهنگ و رسم لانه گزیده؛ هنجاری که پیشینه ای به اندازه کیان بشری دارد. از بعد حقوقی نیز؛ همواره در گستره اجتماع، حقوقی تحت عناوینی از جمله حق تمتع برای انسان به ودیعه گذاشته می شود. یکی از این حقوق که شاکله بحث را تشکیل می دهد؛ میراث کهن بشری یعنی؛ حق برخورداری از ماترک متوفی است. این حق در قالب ارث در زندگی و حقوق تمتع افراد تجلی پیدا می کند. اما آنچه که در قانون و آموزه های فقهی در خصوص ارث وجود دارد؛ اصولی است که در قالب فرض و رد به یکسان تقسیم نشده است. از طرفی نیز تأسیس حقوقی و فقهی حجب نیز افرادی را در مواردی از بعض فرض و برخی را از اصل ارث محروم می کند. در این نوشتار با نگاهی به تمایزات ارثی زوجین، به خصوص زوجه در صورت ورثه منحصر به فرد بودن ، اصول و قواعد این موضوع را از طرفی، و چرایی و چگونگی این سبک و سیاق را از طرف دیگر که در منشأ آن می توان رد یابی کرد را مورد بازنگری و بررسی قرار داد. نگارنده در این نوشتار کوشیده با رویکردی افتراقی و با مطالعه آموزه هایی فقهی و روای در این خصوص، به دور از جزمی نگری های قانونگذار و نگاه آرمان گرایانه این باب بیشتر ازپیش در راستای قواعد لطیف و ملایم فقهیش پیش رود. این نوشتار در راستای این سبک و سیاق بوده و با اجتهاد نه در مقابل نص، بلکه در راستای نصوص روایی در مقام اثبات سهم زوجه به مثابه سهم زوج، در صورت ورثه منحصر به فرد خواهد بود.

Keywords:

ماترک , ورثه , حجب , فرض , رد , حاکم