کنکاشی در سازه های معماری کاروانسرمطالعه موردی:کاروانسرای گلشن شهر همدان

در دهه های اخیر و با تحولات عمیق کالبدی و اجتماعی شهرهای کشور،کاروانسرا به عنوان کانون اقتصادی و اجتماعی شهر سنتی ایرانی دچار دگرگونی و تغییرات قابل توجهی شده است. در بیشتر موارد ،کاروانسراها از کانون پر جنب و جوش با مرکزیت قوی،با افت ارزش و پویاییاقتصادی و اجتماعی و کالبدی روبه رو بوده است. این مسئله باعث شده که بخش چشمگیری از کاروانسرا، دچار رکود و تخریب شوند. در نوشتهحاضر با تکیه بر بررسی مطالعات کتابخانهای ، بررسی میدانی، سعی شده است تحولات صورت گرفته در ساختار و کالبد کاروانسرای گلشن واقع در شهر همدان و نیز عوامل موثر برسازه و کاربندیهایی آن مورد بررسی قرار گیرد. شهر تاریخی همدان با توجه به موقعیت خود همواره دارایاهمیت تجاری بوده و در حدود 05 کاروانسرای پر رونق داشته که اکثر آنها تخریب گردیدهاند و تعداد کمی از آنها باقی مانده است. یکی از آنکاروانسراها، کاروانسرای گلشن که به دوره پر رونق صفویه تعلق دارد. پس از رشد شتابان شهری و روند فزاینده نوسازی، کاروان سرها از جمله کاروانسرای گلشن نیز تحولاتی را تجربه کرد. به طور کلی، تغییراتی در این بنا ایجاد کرده. اما به طور کلی کاروانسرا شکل کلی خود را از نظر نوع آجر کاریها،نوع کاربندیهای خود را حفظ کرده. در این پژوهش قصد داشته که به بررسی سازه این کاروانسرا پرداخته که بعد از بررسیبه این نتیجه رسیدیم که هشتیهای کاروانسرا،کاربندیهای آن از نوع شاقولی و باربر ،قوسهای آن تیز یا شاخبزی، آجر چینی گنبد از نوع رگ چین وطاقهای کنار هشتیها از نوع طاق گهواری یا طاق آهنگ میباشد که مقاومت خوبی ندارد چون در بالا فشار و در پایین کشش، احتمال اینکه سقف ترک بخورد و ریزش پیدا کند زیاد است. پس بهتر بود که از طاق و چشمه استفاده گردد.

Keywords:

کاروانسرای گلشن , سازه بنا , آجرکاری , کاربندی , همدان