جایگاه منطق در تقسیم بندی علوم ارسطو

ارسطو در جاهای مختلف آثارش، به تناسب بحث، علوم را به اقسام و شاخه هایی تقسیم مینماید. وی اولین کسی است که منطق را تدوین و به عنوان یک علم عرضه نموده است. اما در میان تقسیم بندیهایی که ارسطو از علوم بدست داده است نامی ازمنطق به چشم نمی خورد. در اینجا کوشیده ایم با استناد به آثار ارسطو نشان دهیم که منطق، با توجه به موضوعات و مباحثی که در آن مطرح است، یکی از اجزاء یا شاخه های فلسفه أولی محسوب میشود و باید آن را جزو علوم نظری بشمار آوریم. از نظر ارسطو موضوع فلسفه أولی موجود است از آن جهت که موجود است. اما موجود به چندین معنا به کار میرود، که از جمله آنها موجود به معنای صادق است. به اعتقاد ارسطو چون همه این معانی و کاربردها مشترک معنوی هستند پژوهش در باره همه آنها، و از جمله پژوهش درباره صادق بر عهده علمی واحد یعنی فلسفه أولی، خواهد بود. از سوی دیگر منطق همان علمی است که به پژوهش درباره صادق میپردازد. بنابراین منطق یکی از اجزاء یا شاخه های فلسفه أولی، و بدین ترتیب جزو علوم نظری، خواهد بود. در دیدگاه ارسطو منطق در عین حالی که جزو علوم نظری است، یک علم آلی به شمار میرود. اما این آلی بودن هیچ منافاتی با نظری بودن آن ندارد. ملاک نظری بودن این است که هیچ هدف دیگری غیر از کسب معرفت یانظرمورد توجه نباشد، اما ملاک غیر آلی بودن این است که هیچ هدفی غیر از کسب معرفت درباره موضوع خاص آن علم مد نظر نباشد. بنابراین ملاک نظری بودن و ملاک غیر آلی بودن یکی نیست. و به همین جهت یک علم میتواند نظری و در عین حال آلی باشد

جایگاه منطق در تقسیم بندی علوم ارسطو Keywords:

ارسطو , تقسیمبندی علوم , علوم نظری , فلسفه أولی موجود منطق , صادق , علم آلی