حق بر مسکن متناسب و نقش معماری در پیشگیری از وقوع جرم

حق داشتن مسکن متناسب با نیاز هر فرد و خانواده ایرانی، از جمله «حقوق رفاهی» و جلوه ای از «حق حیات» می باشد که در قانون اساسی جمهوری اسلامی مورد تاکید قرار گرفته است.وجود این حق صرفاً به معنای «وجود یک فضای مادی و فیزیکی» نبوده بلکه شامل مجموعه ای از استانداردها و الزامات مادی و معنوی (فضا، سازه، نور، مصونیت، حس امنیت و آرامش) می گردد. که لازم است با اهداف بنیادی مسکن متناسب، از جمله حفظ جان،مال و حیثیت ساکنان و حفظ امنیت و پیشگیری از وقوع جرم «درون و بیرون» ساختمان سازگاری داشته باشد.امروزه آشنایی و آموزش و الزام فعالین در عرصه معماری ساختمان و شهرسازی با علوم رفتاری، جرمشناسی و فرهنگ اصیل معماری ایرانی – اسلامی با درج الزاماتی در قوانین بالادستی از جمله سند چشم اندازه ایران در افق 1404 هجری شمسی و برنامه های پنج ساله توسعه کشور و مقررات مرتبط از اهمیت مضاعف برخوردار گردیده است.از جمله اهداف این قوانین برخورداری مردم ایران از «مسکن متناسب» در کنار «امنیت و مصونیت مسکن» و احساس رضایت و امنیت خاطر ساکنان و شهروندان به عنوان حقی بشری و مورد تاکید در منابع دینی، فرهنگ اصیل ایرانی، قانون اساسی و اسناد بین المللی حقوق بشری می باشد.در این مقاله در بخش اول با بررسی مفهوم «مسکن متناسب و امنیت مسکن» مطابق با حقوق داخلی و موازین بین المللی، در بخش دوم نقش و جایگاه معماری در پیشگیری و کاهش وقوع جرم و بزهکاری بصورت مستقیم (دفاع غیرعامل) در معماری ساختمان های مسکونی، معماری شهری، طراحی محیطی و فضاهای سبز پرداخته و با اعتقاد به توانایی این معماری در ایفاء این نقش از طریق اتخاذ تدابیر معماری اصیل در طراحی ساختمان و مدیریت و ارتقای فرهنگی معماری ایرانی – اسلامی در پیشگیری و کاهش جرم مورد بررسی قرار گرفته است

Keywords:

مسکن , معماری , شهرسازی , الگوی ایرانی-اسلامی , پیشگیری از وقوع جرم