تربیت تصنعی در مقابل تربیت طبیعی

تردیدی نیست که توسعه یافتگی پایدار، متوازن و دانش محورکشورها ، مستلزم تربیت انسان های «توسعه یافته ی توسعه برانگیز» به عنوان منابع و سرمایه های انسانی آن می باشد، افرادی که در سه حوزه مهارتی (دست) ، شناختی (دماغ) و عاطفی (دل) بهتوسعه یافتگی مناسبی نائل آمده و در پرتو آن، نگاه خود را از«حصار متداول ها» فراتر برده و «خواستن و توانستن برخورد با ناهمگن ها» و «تلاطم امواج اندیشه خلاق» را در وجود خود زنده و زاینده نگه دارند که: «بیا دنیا بسازیم- نه با دنیا بسازیم» به حق می توان گفت تربیت چنین نیروهایی با روش های سنتی وتحمیلی و معلم محور، که بر مبنای یکسان نمودن متربیان و بیتوجهی به تفاوتهای فردی آنان پایه گذاری شده، محقق نمی شود.آسیب های تربیتی که هماکنون از ساختار و روش های حاکم برنظام های تعلیم و تربیت ناشی میشود به این سبب است که منابعتربیت را در بیرون از فرد به صورت تلقینی و عاریه ای جست و جومی کند و در همان مرحله هم باقی نگه میدارد. چنین تربیتی،منجر به شکست خواهد بود، چرا که از بیرون و توسط مربی برمتربی تحمیل می شود و با فطرت و خواسته های درونی فردهماهنگ و سازگار نیست و حتی اگر پذیرفته شود، بصورت امریصوری و عاریه ای درمی آید، نه درونی ونهادینهشده. (کریمی، 1388) اما در مقابل تربیت عاریه ای (تصنعی، صوری،اکتسابی، عرضی، ظاهری، قراردادی، بیرونی و ...)، تربیت فعال یادرونی است که به فضایل پایدار و اخلاق اصیل و مصون ازآسیب های بیرونی تبدیل می گردد، چرا که از سرشت فرد سرچشمهمی گیرد و سرمنشاء آن فطرت و طبیعت آدمی است. در این سبکتربیتی، اگر هم آموزش و تعلیمی وجود دارد، باید در جهت یاریدادن به مخاطب برای چگونگی کشف آن از درون خود باشد، نه اینکه فراورده های آموزشی و تربیتی از بیرون و به طور آماده در اختیاراو گذاشته شود این تربیت یک تربیت بدلی، عاریه ای و تصنعینیست بلکه تربیت طبیعی، خودانگیخته، پایدار و درونی است ومشخصه آن شور و طرب و نشاط متربی برای یادگیری و تعادل یابی معلومات است. (کریمی، 1389).مقاله حاضر که در زمره مقالات مروری به شمار می آید، با درکاهمیت این موضوع و با محوریت نیایش عارفانه امام کاظم (ع) که:اللهم لا تخْرجْنی من التقصیر و لا تجْعلنی من المعارین. (اصولکافیم جلد چهارم، ص 137) خدایا مرا از مدار تقصیر (احساس نقصان و احساس خلآ و نیاز) خارج مکن و مرا از افراد عاریه ای قرارمدهم» ضمن تشریح نقش تقصیر و عدم تعادل در عطش آفرینی متعلمان برای خودیادگیری، به تبیین آسیب های تربیت عاریتیپرداخته و در ادامه ضرورت های تربیت طبیعی را در مقابل تربیتعاریتی بیان خواهد نمود. پایان بخش این نوشتار، ارائه گزاره هایتجویزی جهت تحقق هر چه بهتر تربیت طبیعی و طربناک درآموزش و پرورش کشورمان می باشد.

Keywords:

تربیت طبیعی , تربیت عاریه ای , تعادل یابی