اصل
شفافیت به معنای حرکت و تکامل هستی از کیفیت مادی به کیفیت روحی در روند کلی معماری جهان نیز دیده می شود و معماری در طول تاریخ به سمت
شفافیت و به بیان معمارانه ، کم کردن ماده و افزایش
فضا حرکت می کند .
شفافیت معماری ایران را عمدتاً بایستی در شفتفیت فضایی آن سراغ گرفت ، می توان گفت معماری بطور کلی روند رسیدن به اصل
شفافیت و کاهش ماده تا رسیدن به
فضا را طی می کند . این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات آن از طریق کتابخانه ای و اسناد جمع آوری شده است که با کمک تحلیل معماری هایی در ایران مثل مساجد در ایران و مسکن در ایران به بررسی اصل
شفافیت و تعاریف و مفاهیم پایه ای مربوط به آن می پردازیم و نتایج تحقیق نشان می دهد که در
معماری ایران بنا دارای زبانی است که از فرهنگ ایران زمین ریشه گرفته است و اصل
شفافیت در معماری و شهرسازی ایران سیر دائمی و تکاملی کاهش ماده و افزایش فضاست و از طرفی فضای شفاف در نقطه مقابل مفهوم
فضا ی بسته قرار دارد.