ویژگی های نقوش و آرایه های جلدهای قرآن عصر قاجاریه

کتابی که با تجلید نفیس و مزین به نقش های بدیع و ظریف تذهیب، گل و بته،گل و برگ،گل و مرغ،کتیبه یا کتابه های زیبای آیه های مقدس همراه با بسترهای رنگین متنوع در لچک وترنج و سرترنج باشد، ضمن تشویق بیشتر خواننده در خواندن و مطالعه کتاب، روح آدمی را بهآرامش و نشاط و حضور در تصاویر خیال انگیز بهشت خدا دعوت می نماید. این ها ویژگیهایی بوده است که در جلد های قرآن قاجاری به نیکویی مشاهده می شود. در این دوران پرشکوه تجلید- به ویژه جلد سازی روغنی- جلد های قرآن کریم و دیگر کتاب های دینی چنانبا جلال و شکوه از هنرهای تذهیب عالی و نقش گل و بته و مرغ الهام گرفته است که گوییپرندگان زیبا و رنگین طبیعت با شادی و شعف نوید بهشت خدا را در لا به لای بوستان قرآنکریم پای کوبان می خوانند.این مقاله می کوشد تا ضمن بررسی و تطبیق جلدهای نفیس قرآنی موجود در گنجینه هایداخل و خارج کشور، به شناسایی، تحلیل و طبقه بندی ویژگی های آرایه های به کار رفته درجلدهای قرآن عصر قاجار بپردازد.طبق بررسی های صورت گرفته در این مقاله، اگر چه برخی نگاره های مورد استفاده درجلدهای قرآن عصر قاجار نظیر ترنج و لچک، گل و مرغ، گل و بته، گل و برگ، بته جقه،اسلیمی و ختایی، خوشه انگوری و شمایل پیامبر (ص) و معصومان (ع)، ارمغان زیبای دوره هایپیشین است، ولی این نگاره ها هرگز تکرار محض از زمان های پیشین نبوده، بلکه هر کدام درقالب بدعتی حیرت انگیز در خلق جلدهای نفیس قرآن پدید آمده اند.

Keywords:

جلدهای قرآن , قاجار , جلد روغنی , جلد سوخت , نگاره ها