روشهای جمع آوری آب در مناطق خشک و نیمه خشک به منظور مدیریت آبهای سطحی

طبق آمار بیش از 90 درصد آب مصرفی در کشور مربوط به بخش کشاورزی است که این میزان در بخش جهانی تنها 70 درصد است. سالانه در ایران 95 میلیارد متر مکعب آب مصرف می شود که 92 درصد آن در بخش کشاورزی، ۶ درصد در بخش شرب و خانگی روستایی و شهری، 1/5 درصد در بخش صنعت و 0/5 درصد در بخش عمومی و پارک ها مصرف می شود. بخش کشاورزی با 92 درصد بزرگترین و مهمترین مصرف کننده آب در کشور به شمار می رود. بیش از 80 درصد اتلاف منابع آب به دلیل عدم استفاده از تکنولوژی های پیشرفته آبیاری در این بخش به هدر می رود. بنابر آمارهای موجود با مصرف 92 درصدی آب دربخش کشاورزی نه تنها موجب از بین رفتن بخش کشاورزی، فرونشست زمین و جابجایی جمعیتی می شود بلکه خروجی محصول نیز به تناسب سایر کشورها بسیار ناچیز است. در شرایط کنونی و با توجه به کمبود بارندگی، برداشت از منابع زیرزمینی افزایش یافته که این برداشت بی رویه آب از منابع زیرزمینی و حفر چاه های بیش از اندازه، خسارت های جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت یکی از روش هایی که بطور غیر مستقیم می تواند باعث کاهش اتکاء به منابع آب معمول نظیر چاه و قنات و یا آب رودخانه باشد، استحصال مستقیم آب باران است که منظور از آن جمع آ وری و بهره برداری از آب باران در محل بارش می باشد. از آنجاکه باران، هرچند به مقدار کم، تقریبا در همه نقاط کشور وجود دارد، چنانچه بتواند با اعمال مدیریت صحیح مورد استفاده قرار گیرد، میتواند جهت جبران بخشی از کمبودهای موجود، مفید واقع شود. وجود آب انبارهای قدیمی با معماری متنوع در اکثر نقاط خشک کشور گویای میزان توجه به استحصال آب باران جهت مصارف مختلف در گذشته می باشد .اگرچه این روش بطور عمده در مقیاس کوچک مورد استفاده بوده است، اما تعداد طرحهای اجرا شده بسیار قابل توجه است . ضمنا میتوان با جمع آوری آب باران از سطوح صیقلی ، سنگ آبها ، پشت بامها ، معابر و خیابانها ، فرودگاهها ، همچنین از سازه های کوچک و بزرگ آبخیزداری مانند انواع بند های خاکی و گابیونی و چپرها ، پیتینگ ، همچنین جمع آوری آب از روی گیاهان ، جمع آوری آب از مه و رطوبت و نیز جمع آوری جریانات زیر قشری ، نسبت به مدیریت آبهای سطحی به منظور مصارف کشاورزی و حیوانات اهلی و وحشی و مصارف خانگی اقدام نمود.

Keywords:

روشهای جمع آوری آب , مدیریت آب سطحی , مناطق خشک و نیمه خشک , صرفه جویی آب