قدیمی ترین سند مکتوب فناوری نانو ، کتاب "عرایس الجواهرو نفایس الاطایب" نیست.

مقاله حاضر ، در زمینه ی پیشینه ی فناوری نانو به بحث می پردازد و قصد دارد قدیمی ترین سند مکتوب در این باره را معرفی نماید.بدین منظور، فناوری میناهای زرین فام ( جهت ایجاد نانوذرات مس و نقره)در سده های میانه مورد توجه قرار گرفته و ابتدا پیشینه و فناوری این میناها معرفی گردیده و سپس به قدیمی ترین اسناد شناخته شده در این باره پرداخته شده است. در این زمینه تا کنون صرفا دو سند عمده شناخته شده اند؛ سند اول که از آن با عنوان" قدیمی ترین سند موجود" نام برده می شود، کتاب" عرایس الجواهر و نفایس الا طایب" تالیف ابوالقاسم عبدالله کاشانی ، در سال 700 هق/ 1301 م می باشد. سند دوم کتاب "Li Tre Libri dell'Arte del Vasaio" به زبان ایتالیایی ، تالیف چیپریانو پیکولپسو Cipriano Piccolpasso در سال 966 هق/ 1558 م است. در ادامه ی مقاله پس از معرفی این دو سند ، سند دیگری که حدود یک سده قدیمی تر بوده و در سال 592 هق/ 1195 م نگاشته شده معرفی می گردد. این مقاله سعی در بیان این دیدگاه دارد که سند جدید نه تنها قدیمی ترین سند موجود است ، بلکه مفصل ترین سند نیز در زمینه فناوری میناهای زرین فام تا قبل از سده 19 م م یباشد. تعداد فرمول های ارائه شده و مواد شیمیایی مورد استفاده در این سند ، در مقایسه با دو سند قبلی ، بسیار بیشتر و متنوع تر می باشند. نیز در این سند اشار های به شهر اصفهان ، بعنوان محل ساخت ظروف زرین فام شده است. به این مطلب تا کنون در هیچ یک از بررسی ها در زمینه تاریخ هنر و نیز تاریخ فناوری ، اشاره نشده است و بنابراین به نظر میرسد سند جدید ، باعث تغییراتی در نظریه های موجود در زمینه ی تاریخ هنر و شاخه های وابسته نیز گردد.

قدیمی ترین سند مکتوب فناوری نانو ، کتاب "عرایس الجواهرو نفایس الاطایب" نیست. Keywords:

تاریخ فناوری نانو , میناهای زرین فام , عرایس الجواهر , پیکولپسو , جواهرنامه ی نظامی