قیام ابوعیسی اصفهانی علیه امویان در سده دوم هجری

در نخستین سدههای هجری، سرزمین ایران صحنه زدوخوردها، شورشها و انقلابهایی خرد و کلانبا انگیزههای مختلف سیاسی، دینی و اجتماعی بود. در این میان، شاید کمآوازهتر و گمنام تر از همه،قیام ابوعیسی اصفهانی است که به دلیل یهودی بودن وی و پیروانش، قیام در کشوری با جمعیت مسلمان و همچنین ابهامات و اختلاف اقوال درباره ماهیت و کیفیت این نهضت و پیامدهایش بهجاست که مورد توجه و بررسی جدیتری قرار گیرد. ابوعیسی یک یهودی مقیم اصفهان و درواقع، نخستین یهودی ایرانی است که در نیمه دوم سده دوم هجری با استفاده بهینه از فضای بحرانی و آشوب زده آن عصر با آموزههای دینی بعضاً جدید و ادعاهای مسیحایی، پس از گردآوری هواداران بسیار بر ضد حکومت امویان شورید و به قولی مغلوب و منکوب و به قولی دیگر از نظر غایب و در غاری پنهان شد و بنا به روایتی دیگرگونه، برای ابلاغ پیام خدا و رسالت خویش به بنوموسی که آن سوی نهر مرملمیزیستند، راه بیابان در پیش گرفت. قیام وی- که یک نهضت موعودباورانه مهم در تاریخ یهود است- ابتر و بیثمر نماند و اصحابش موسوم به « عیسویه » یا« اصفهانیه » در نظر و عمل راهش را ادامه دادند.

Keywords:

ابوعیسی اصفهانی , یهودیان , اصفهان , عیسویه