بررسی حکمت و هنر اسلامی در مدرسه خان شیراز

در دوره صفوی مذهب شیعه در کشور رسمی می شود. با روی کار آمدن این مذهب شاهد گسترش تفکر تشیع در ابعاد مختلف جامعه هستیم. در حیطه معماری و ابنیه مذهبی، مدرسه را می توان بنیانی برای آموزش متعالی تر و پاسخی به نیازهای جامعه مسلمانان عنوان کرد. در این میان مدرسه خان شیراز مدرسه ای شاخص در دوره صفوی است که با اعتقادات شیعی و برای دانشمند بزرگ شیعه، ملاصدرا ساخته شده است. در مورد ساخت این مدرسه باید گفت این بنا نشان از خصوصیات خلقی و ابتکارات علمی معمار دارد که با ذوق خود چنان علم را با هنر عجین کرده که در عین اینکه ساختمان کارکرد خود را دارد، باورها و اعتقادات خود را نیز نشان می دهد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی نظریات و انجام تحقیقات کتابخانه ای، حکمت نهفته در این اثر معماری را شرح داده است. بنایی که به گواه اکثر کارشناسان کامل ترین و ممتازترین مدرسه جهان اسلام است که نشات گرفته از جوهره اندیشه ناب اسلامی معمار آن است. معمار با شناخت از شخصیت ملاصدرا به عنوان فیلسوف شیعه، اقدام به ساخت این مدرسه کرده است، چون فلسفه و حکمت ساخت این مدرسه با شخصیت ملاصدرا به عنوان فیلسوف بزرگ شیعه پیوند خورده است. با بررسی های انجام شده در این مقاله این نتیجه حاصل می شود که معماران ایرانی از روش های گوناگون در انتقال پیام های خود استفاده می کردند مانند کاربرد ریاضی و هندسه و نقش اعداد در تناسبات اجزای بنا یا استفاده نمادین از اعداد در اندام های بنا مانند آنچه که در مدرسه خان به کار رفته است.