بررسی ویژگی های کالبدی و اقلیمی حیاط مرکزی در معماری بومی اردبیل

معماری بومی هر منطقه نشان دهنده ی گذشته ی آن منطقه و آداب ورسوم و فرهنگ آن هست و در هر منطقه، ویژگی های خاص خود را دارد. در این میان، حیاط مرکزی از جایگاه مهمی برخوردار است که با توجه به اقلیم هر منطقه، ویژگی های خاصی دارد؛ برای مثال در اقلیم سرد، پنجره های رو به جنوب بزرگ تر هستند تا ساختمان از انرژی خورشیدی در زمستان بهره ی بیشتری ببرد. حیاط مرکزی درواقع پیوندی میان انسان و طبیعت است و حیاط باوجود آب و باغچه، محیطی را فراهم می آورد که انسان در آن احساس خستگی نمی کند. هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی ویژگی ها و علل ایجاد حیاط مرکزی می باشد؛ در این زمینه سه نگرش معناگرا، فضا گرا و شکل گرا بیان می شود؛ در ادامه تاثیر کالبدی حیاط مرکزی در اقلیم سرد اردبیل موردبررسی قرار می گیرد؛ همچنین علل نادیده گرفته شدن حیاط مرکزی در عصر حاضر موردمطالعه قرار داده می شود. در این نوشتار با بررسی ویژگی های حیاط مرکزی از طریق مطالعات کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات از یک سو و بررسی میدانی و مشاهدات عینی تعدادی از خانه های بومی اردبیل مانند خانه صادقی، خانه ابراهیمی از سوی دیگر، سعی می شود تا نقش حیاط مرکزی در اقلیم سرد که در حال حاضر شاهد کمرنگ شدن آن هستیم، موردبررسی قرار گیرد. در پایان، به این نتیجه می رسیم که شناخت معماری بومی هر منطقه به معماران کمک می کند تا در طراحی های خود، به ویژه طراحی خانه، از ویژگی های بومی همان منطقه استفاده کنند و درنتیجه معماری همساز با اقلیم شکل گیرد.

Keywords:

حیاط مرکزی , معماری بومی , خانه تاریخی , اقلیم , اردبیل