نقش شاخص های مسکن در شهرسازی نوین اسلامی نمونه موردی شهر مشهد)

خانه فضایی است مرتبط که آدمی از دیرباز به طور روزمره از آن تاثیر گرفته و بران تاثیر می گذارد و خانه اولین فضایی است که آدمی احساس تعلق فضایی را درآن تجربه می کند احداث یک خانه پدیده ای فرهنگی محسوب شده و شکل و سازمان فضایی آن به شدت تحت تاثیر فرهنگی است که به آن تعلق دارد از طرفی دیگر با بررسی آموزشهای دینی و اسلامی در ارتباط با ویژگیهای خانه مطلوب با مقولاتی مانند توصیه بداشتن حریم خانه پرهیز از اشراف متقابل نور در خانه پرهیز از بیهودگی ایجاد آرامش امنیت سکون و .. مواجه می شویم لذا با توجه به فرهنگ غنی ایران زمین و همچنین براساس موارد مطرح شده درمسکن مطلوب دراسلام نیاز به شناخت و بیان عناصر و ویژگی های موجود در طراحی مسکن ایرانی براساس فرهنگ ایرانی و مباحث مطرح شده دردین و شریعت احساس می شود . با بررسی سابقه شهرهای اسلامی، شهرهای واقع در قلمرو اسلامی، بویژه شهرهای دارای خاستگاه و بنیان اسلامی همچون مشهد مقدس، می توان به اهمیت عناصر اسلامی مانند مسجد، منازل مسکونی با خصوصیات اسلامی ( مانند محرمیت، آزادی، عدم اشرافیت و ...) آرامگاه های مذهبی و... در انسجام و پایداری شهر پی برد. پایداری که به مرور زمان بر شدت آن افزوده گشته و سبب فراهم آوردن محیطی امن، استوار و راع نیازهای انسانی- اسلامی بوده است اما این تعادل با ورود خصوصیات فرهنگی و عناصر کالبدی غربی از بین رفته و متعاقب این نوگرایی معاصر، ناپایداری های اجتماعی- کالبدی پدیدار گردیده اند. این مقاله با روش کتابخانه ای و میدانی و با استفاده از نقشه ها GIS و عکس های هوایی، با بررسی عناصر یک شهر اسلامی و کارکردهای آنها، به بررسی عناصر یک مسکن اسلامی در شهر مشهد و در زمان حال پرداخته و در نهایت تاثیرات نوگرایی غربی را در شهرسازی معاصر مشهد یادآوری می نماید.

Keywords:

مسکن اسلامی , شهرسازی اسلامی , معماری و مساکن , نقشه های GIS , عکسهای هوایی مشهد