پهنه بندی خطر بهمن با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در حوزه آبخیز شمشک

طبیعت در طول تاریخ همواره چهره خشن خود را با پدیدههای ویرانگری همچون بهمن، سیل، آتشفشان، زمینلرزه و غیره به انسان نشان داده است. این بلایا و خطرات بخشی از زندگی بوده و همواره بشر را تهدید میکند. با رشد فکری جوامع بشری ودرک علل وقوع حوادث، انسان درصدد برآمد تا راههای مقابله و کاهش خطرات را بیابد)کرمی، 1384 (. پیشبینی و در اختیار داشتن اطلاعات و آمار موردنظر از پدیده ها همچون بهمن میتواند از وقوع فاجعههای دلخراش جانی و مالی جلوگیری به عملآورد)قنواتی و کریمی، 1388 (. خطر بهمن تحت تاثیر شرایط آب و هوایی، عوارض زمین و فعالیتهای انسانی است. بارش برف سنگینوقتی با بادهای شدید همراه باشد موجب افزایش خطر بهمن میشود، همچنین، گرم شدن ناگهانی و سریع موجب افزایش خطر بهمن میشود. معمولا بهمنها از جایی شروع میشوند که دسترسی به آن چندان ساده نیست و همین امر سبب میشود بهطورناگهانی رخ دهند)وادج 1و همکاران، 1995 (. بهمن معمولا در شیب های تندتر از 30 درجه رخ میدهد. شیبهای مستعد بهمن اغلبدر نواحی که کمتر آفتاب دریافت میکنند و نزدیک صخرهها و مناطقی که برف بادروب شده را دریافت میکنند، قرار دارند. )انجمن جلوگیری از وقوع حوادث سوییس 2 2010 (. در مطالعاتی در رومانی با استفاده از تکنیکهای سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدلسازی ،سهبعدی، نقشه خطر بهمن تولید و با اهداف مدیریت منابع طبیعی و مدیریت جهانگردی استفاده شد)کواسنیانو 8 .) و همکاران، 2011تدابیر احتیاطی بهمن به طور فزایندهای به خاطر رشد جمعیت و افزایش توریستها در مسیرهای بهمنخیز آلپ و مناطق دیگر مورد اهمیت است. )حوزه تحقیقات اروپا 1 2009 ،شناسایی مناطق مستعد بهمن برای برآورد مناطق تحت تاثیر خطر به خصوص زمانی که هیچ داده ای در دست نیست، بسیار مشکل است)ماگیونی 9 و گرابر 6 2003 ، . تعیین سطوح مستعد لغزش بهمن یا منطقه شروع اولین گام برای برآورد خطر بهمن در یکمنطقه است )هاتر 7 1996 (در زمینه پیشبینی بهمن در ایران اقدامات قابل توجهی صورت نگرفته است. بخش عمدهای از کشور ،ایران را مناطق کوهستانی پوشانده است و با توجه به شرایط اقلیمی اینگونه مناطق و روند روبه گسترش خطوط ارتباطی و دستیابی به مناطق بهمنخیز و بهمنگیر شناخت بیشتر این بخش را میطلبد . همچنین با نگاهی به حوادث ناگوار اخیر سقوطبهمنهای متعدد در جادههای پررفت و آمد کوهستانی که متاسفانه منجر به خسارات مالی و جانی فراوانی گردیده است و نیز کمبود آمار و اطلاعات در مورد بهمن در کشور ما ضرورت آشنایی بیشتر با پدیده بهمن و تبعات ناشی از آن را افزایش میدهد . با توجه به موارد ذکر شده شناسایی عوامل موثر برشکلگیری بهمن، موقعیتیابی گذرگاههای آن و همچنین تهیه نقشه پهنهبندی خطر بهمن از جمله اهداف اصلی این تحقیق میباشد.