اسلوب تصریح و تبیین در ترجمه قرآن (بررسی موردی ترجمه فیض الاسلام)

از آنجا که هدف از ترجمه متون دینی، تفهیم هرچه بهتر و بیشتر مفاهیم و معارف ناب دینی و اسلامی به مخاطبان است، مترجمان باید تلاش کنند تا تعادل ترجمه ای را در متون دینی و ارایه ترجمهای که پاسخگوی نیاز مخاطب باشد، رعایت کنند. دستیابی به تعادل ترجمه ای، مستلزم اعمال تعدیلها و تغییرهایی در فرایند ترجمه است. یکی از این تغییرها که نخستینبار از سوی وینه و داربلنه (Darbelnet and Vinay (مطرح شد، تصریح است. تصریح از جمله تغییراتی است که در قلم رو اختیارات مترجم قرار میگیرد که به صورت آگاهانه و به عنوان راهبردی در ترجمه صورت می گیرد. فیضالاسلام دانشمندی فقیه و ادیب است که به ترجمه متون دینی (قرآن، نهجالبلاغه، صحیفه سجادیه) پرداخته است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی زبانشن اختی است، درصدد است تا تصریح را به عنوان شاخصه سبکشناختی ترجمه فیضالاسلام در قرآن مورد کاوش قرار داده تا اثرگذاریها و فواید آن در ترجمه، بهویژه ترجمه متون دینی مشخص شود. ایشان با استفاده ازتکنیک تصریح به شفافسازی واژگان فرهنگمدار و مقولات ناآشنا برای مخاطب و تصریح به عوامل انسجام (حذف، جانشینی و ارجاع) و نیز ایجاد ارتباط و تناسب میان آیات قرآن پرداختهاند که موجب تفهیم بهتر به خواننده و مانع از ایجاد چالش ذهنی و گسستگی در خوانش وی میگردد. اما باید گفت که ترجمه ایشان ویژگی خاص دیگری را از آن خود ساخته است و ایشان دریچه دیگری را در فن ترجمه گشوده است که میتوان آن را نظریه یا انگاره تبیین نامید. در واقع، ایشان افزودههایی می آوردکه حد وسط میان تصریح و تفسیر است.

Keywords:

ترجمه قرآن , فیضالاسلام , تعادل , تصریح , تبیین