عناصر متناقض و متضاد در غزل خواجوی کرمانی

بررسی سبکی هر اثر یکی از ابزارهای مهم در تعیین شاخصه های زبانی، فکری و ادبی آن اثر است، که با داده های تحلیلی و تبیین نظرات نویسنده اثر، اهمیت و جایگاه نوشته را تعیین می کند. در این جستار به روش توصیفی تحلیلی در غزلیات متعدد دیوان خواجو، به دنبال اندیشه های زیبای این شاعر –متفکر هستیم از دورترین نقطه تا نزدیک ترین اندیشه ناب که در می یابیم شعر خواجوی کرمانی شعری عرفانی است و مضامین عرفانی در غزلیات ویصریحا بیان می گردد.. زبان خواجو به مردم نزدیک است و این مساله نشان می دهد که با توده مردم الفت داشته و با آنها می زیسته. ضد و نقیض بودن ومخالف بودن با چیزی که در کلام وی آمده، و قسمتی دیگر را باطل نموده از اوج هنری این شاعرست که با آوردن دو لغت با معانی ضد هم برایروشنگری بیان از آن تحت عنوان پارادوکس یا متناقض نما استفاده نموده است که در عین حال تناقض در شعر او اوج تعالی هنری است. و مبارزه با زهد وریا و بی اعتباری دنیا را به نمایش گزارده است. بنابراین با توجه به این مهم به نظر می رسد خواجوی کرمانی در عین التذاذ ادبی، ذهن خواننده را متوجهمنطقی خاص در بیان ابیات می نماید. در اکثر غزلهای خواجوی کرمانی همچون شاعران هم عصرش، سوز و گدازی عاشقانه حاکم است که در بیشتر مواردمانند حافظ به نکونامی طعنه می زند و در عین حال به شراب و سماع و طرب می پردازد. با نظر تحلیلی در این جستار به این نتیجه می رسیم که همین طعنه ونیشخند به زهد، استفاده از آیات و احادیث و تظاهر به بدنامی، همه ی عالم را در برابر نگار هیچ دیدن، نشان از عرفان او در شعر دارد.خواجوی کرمانی به عنوان یک شاعر غزلسرای سبک عراقی در زمره شاعران گروه تلفیق قرار دارد که با نقض موارد آشکار دوران خویش از جملات روایی استفاده می کند و با پاردکس های معنایی زیبا سوز و گدازهای درونی را نشان می دهد.

Keywords:

تناقض , تضاد , خواجوی کرمانی , غزل