ویژگی های پایداری در آسیاب های زیرزمینی مطالعه موردی آسیاب ریگاره

واژه های معماری پایدار، معماری سبز، معماری اکولوژیکی و یا معماری زیست محیطی همگی دارای مفهوم یکسان و دارای یک هدف مشترک هستند و بر معماری همساز با محیط زیست دلالت دارند (احمدی، 1393: 31). اگرچه برداشت افراد از معماری پایدار متفاوت است، اما همه در این نکته که این معماری توجه زیادی به ساخت محیط مصنوع با در نظر گرفتن حفظ منابع طبیعی و استمرار آن برای آیندگان دارد، موافقند (آذربایجانی و مفیدی، 1382: 348). معماری زیست بومی ایران با هنرمندی استادانه ای انرژی های طبیعی را ارج نهاده و در جهت استفاده بهینه از آن ها بسیار خردمندانه و موفق عمل نموده است (احمدی، 1393: 44). آسیاب های زیرزمینی به واقع شاهدی بر این ادعا هستند. تامین آب در این نوع آسیاب ها، از طریق قنات ها صورت می گیرد که خود از مصادیق معماری پایدار به شمار می روند. نیاز مردم منطقه به تولید آرد و عدم دسترسی به آب در سطح زمین باعث شکل گیری این آسیاب ها در اعماق زمین برای بهره گیری از کانال های زیرزمینی قنات شده است. علاوه بر آن در مواردی، آب قنات در جایی در سطح زمین ظاهر می شده که فاصله طولانی با زمین های زراعی، روستا و یا شهر مورد نظر داشته است و از آن جایی که انتقال آب به وسیله کانال های روباز باعث تبخیر حجم زیادی از آب می شده لذا بایستی آب از طریق چاهی به عمق پایین تر فرستاده و از آن جا با استفاده از کانال های زیرزمینی به مقصد هدایت می شده که در بعضی مکان ها با احداث آسیاب و بهره گیری از تنوره ی آن این امر محقق شده است. با ساخت این آسیاب ها در دل زمین کمترین تبادل حرارتی رخ می دهد و همین امر باعث ایجاد دمای آسایش در تمامی فصول سال و عدم نیاز به سوختهای فسیلی می شده است. بدین ترتیب گذشتگان با مدیریت صحیح منابع انرژی و بهره گیری از محدودیت های طبیعی دست به آفرینش شاهکارهای معماری زدند که به خوبی جلوه گر سازگاری با محیط هستند.