بررسی ارتباط برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در یک شیب تپه با فرسایش خمیری شکل در مرتع تخریب شده با حدود آتربرگ

فرسایش خمیری شکل یک معضل فراگیر همراه با پیامدهای ناگوار برای اکوسیستم های طبیعی در بیشتر نقاط دنیامحسوب می شود. حدود آتربرگ نیز از ویژگی های مکانیکی خاک می باشند که با استحکام و مقاومت خاک در مقابلفرسایش ارتباط داشته و عامل مهم در وقوع فرسایش خمیری شکل می باشند. در این پژوهش به بررسی ارتباط ویژگی هایخاک و حدود آتربرگ در وقوع فرسایش خمیری شکل در شیب تپه ای با کاربری مرتع تخریب شده پرداخته شد. به اینمنظور، در شیب تپه ی مورد نظر سه پروفیل به ترتیب در بالای شیب تپه (بیشترین فرسایش)، میانه شیب تپه (فرسایشمتوسط) و انتهای شیب تپه (کمترین فرسایش) حفر و پس از تعیین لایه های خاک، نمونه برداری از دو لایه ی سطحی وزیر سطحی انجام و برخی ویژگی های خاک تعیین شد. نتایج نشان داد همبستگی میان حدود آتربرگ با ویژگی هایمختلف خاک در هر قسمت از شیبتپه متفاوت است. بهگونهایکه در بالای شیب درصد رس (r=0/95)، رطوبت اشباع(r=0/97)، درصد سیلت و حد خمیری (r=0/99) بیشترین تاثیر را بر حد روانی و همچنین درصد رس (r=0/97)،درصد سیلت (r=0/98)، حد روانی (r=0/99) موثرترین عوامل بر حد خمیری بودند. در میانه شیب حد روانی فقط باحد خمیری ارتباط مستقیم و معنی داری داشته و با سایر پارامترها ارتباطی نداشته است. در پایین شیب شاخص هایخمیری و فعالیت خاک موثرترین عوامل بر حد روانی بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که ویژگی های خاک تاثیر قابلتوجهی بر حدود آتربرگ دارد، بنابراین احتمال وقوع دوباره این فرسایش در این منطقه بالا بوده و در حال حاضرکاربری های تخریب شده به دلیل بالا بودن مواد ریزدانه و درصد رطوبت اشباع و فقیر بودن پوشش سطحی، مساعدترینشرایط را برای وقوع این فرسایش دارند.

Keywords:

حد روانی , شاخص فعالیت خاک , نسبت CEC/Clay , نسبت ماده آلی به درصد رس