مصادیق و مفاهیم نفس اماره در مثنوی مولانا

نفس در عرفان اسلامی یکی از مهمترین و پیچیده ترین مباحث به شمار می رود. نفسدر ادبیات عرفانی گاهی تجسم و تجسد یافته است و بر اساس خصلتی که مورد نظرنویسنده یا شاعر بوده، آن را به شکلی نشان دادهاند. گاهی برای آن صورت حیوانی تصورکردهاند و برخی حیوانات را نماد نفس اماره قرار دادهاند. مولوی در مثنوی بر اهمیتشناخت نفس تاکید کرده است. وی برای به تصویر کشیدن نفس ، از میان مواد سازندهصور خیال، از تشبیه و تمثیل بهره گرفته تا بین نفس اماره انسان و عناصر طبیعتارتباط برقرار کند. از مراتب و درجات نفس نیز به نفس اماره بیشتر توجه داشته وکوشیده است زشتی های آن را از طریق تمثیل های حیوانی و عناصر طبیعت درحکایت ها بازگو کند. هدف این تحقیق روشن کردن یکی از جنبه های بسیار متنوع،یعنی تجلی ، مصادیق و مفاهیم نفس اماره در مثنوی است. بدین منظور مصادیق نفساماره از مثنوی استخراج شده است. در این تحقیق، از روش تحلیل توصیفی بهره بردهشده است. در مقدمه مقاله حاضر، به تعریف گذرا از نفس و مراتب آن پرداخته شده ودر ادامه، جانوران و عناصر طبیعت که مولانا، آنها را به عنوان نماد نفس اماره به کاربرده، جستجو شده و پس از آن به این امر پرداخته شده است که چرا مولانا، یک جانورو عناصر طبیعت را نماد خصلت های نفس اماره قرار داده است.

Keywords:

مثنوی , نفس اماره , حیوانات , عناصر طبیعت