بررسی نحوه توزیع زیرساخت های مکانی- فضایی تحقق پذیری شهر خلاق با استفاده از مدل های تحلیل چند شاخصه (MADM) محدوده مطالعه: کلان شهر تهران

در طول سالیان اخیر ضرورت توجه به رشد و توسعه مدیریت شده شهرها، الگو واره های نظری جدیدی را به ادبیات علوم فضایی وارد نموده است. یکی از این الگوها، رویکرد شهر خلاق است که جای خود را در علوم شهری و منطقه ای باز کرده است. این جریان برنامه ریزان و مدیران شهری را به سمت تحقق توسعه پایدار شهرها با رویکرد شهرخلاق سوق داده است. از میان شاخص های تحقق شهرخلاق، زیرساخت های مکانی- فضایی در دو دسته عمومی (اماکن تفریحی، اقامتی و کسب وکار) و اختصاصی (اماکن تاریخی، مذهبی و...) به عنوان بستر مکانی و رکن اصلی بشمار می آیند که برنامه ریزی نیل به توزیع مناسب آن در پهنه های شهری نیازمند بررسی نحوه توزیع کنونی زیرساخت ها، تعیین کاستی-ها و شناسایی اولویت های برنامه ریزی شهری است تا بدین وسیله اقداماتی مشخص برای توزیع بهینه امکانات و فرصت-های مناسب تر در جهت توسعه یکپارچه شهری فراهم آید. به همین منظور در این مقاله به مطالعه مناطق 22 گانه کلان شهر تهران با استفاده از داده های کمی پرداخته شده است. ماهیت پژوهش کاربردی، از نظر فرآیند، توصیفی- تحلیلی و نحوه گردآوری داده ها در دو بخش اسنادی- کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته است. برای بررسی اختلاف و نحوه توزیع زیرساخت ها در بین مناطق از تکنیک های SAW & TOPSIS بهره گرفته شده و برای دستیابی به نتیجه نهایی این تکنیک ها، از روش COPLAND برای رتبه بندی مناطق استفاده شده است. سپس به منظور نمایش یافته ها، از ابزار GIS بهره گیری شده است. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که مناطق 1 و 3 بسیار مناسب و مناطق 18 و 19 دارای شرایط نامطلوب هستند. لذا با استفاده از نتایج حاصل مناطق نامناسب به عنوان مناطق هدف و دارای اولویت برنامه ریزی شناخته شده و در امر برنامه ریزی نیز سناریوهای لازم و مرتبط با شرایط خاص منطقه ارایه شده است.

Keywords:

شهرخلاق , برنامه ریزی شهری , زیرساخت مکانی- فضایی , مناطق شهری , کلان شهر تهران