مقایسه تطبیقی خاستگاه قدرت در گفتمان ریالیسم و اسلام و رابطه آن با برقراری صلح

تا کنون نظریات گوناگونی در حوزه روابط بین الملل از اندیشمندان این رشته صادر شده است که هر کدام در پی پاسخ به چگونگی برقراری صلح و جلوگیری از بروز جنگ برآمده اند. در پاسخ به این مهم، قدرت به عنوان مولفه اصلی و مشترک در این نظریات مورد توجه است؛ در این میان جریان ریالیسم به عنوان گفتمان غالب در عصر حاضر، رسیدن به حداکثر قدرت را جهت برقراری صلح و مقابله با پدیده جنگ اجتناب ناپذیر دانسته و خاستگاه قدرت را در کارکردهای دولت و شکل آن را در ابعاد نظامی جستجو می کند. اسلام نیز به عنوان یک مکتب دارای نظام سیاسی، کسب قدرت را به جهت بقای نظام سیاسی و حفظ شرایط صلح ضروری برمی شمارد؛ اما تفاوت در منشاء قدرت و شیوه های کسب آن، در این دو گفتمان مدنظر است و در این پژوهش تلاش شده است که با به کارگیری روش های توصیفی-تحلیلی- تطبیقی به مقایسه خاستگاه قدرت در گفتمان های ریالیستی و اسلامی پرداخته شود و وجه تمایز این دو گفتمان و نسبت کارکردهای هر کدام در برقراری صلح در نظام بین الملل کنونی روشن شود. در فرآیند این پژوهش، نتایج به دست آمده نشان می دهد که اولا خاستگاه قدرت در گفتمان ریالیستی مبتنی بر کسب حداکثری قدرت با اولویت قدرت نظامی، با محوریت دولت هاست و در گفتمان اسلامی مبتنی بر معیارهای توحیدی با اولویت رجوع به فطرت، با محوریت کل بشریت است؛ ثانیا شواهد به دست آمده حاکی از آن است این تفاوت در خاستگاه قدرت موجب می شود که این دو گفتمان کارکردهای متفاوت و گاه متناقضی جهت تحقق صلح و ثبات در نظام بین الملل داشته باشند.

Keywords:

قدرت , گفتمان , ریالیسم , اسلام , صلح