حمایت از حقوق مجاور (حقوق مرتبط)در نظام حقوقی ایران و کنوانسیون های بین المللی

اجراکنندگان، تولیدکنندگان آثار صوتی و سازمانهای پخش رادیو تلویزیونی که به دارندگان حقوق مرتبط معروفاند، اشخاص و سازمانهایی هستند که به عرضه آثار ادبی و هنری در جامعه میپردازند و لازم است در کنار پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری، از این اشخاص هم حمایت شود تا با نقض حقوقشان توسط افراد سودجو، مهارت، تخصص و سرمایهای که به کار بردهاند، نادیده گرفته نشود. در بیشتر کشورهای دنیا این اشخاص بر اساس حق مولف یا حقوقی مرتبط با حق مولف و در عین حال مجزا از آن مورد حمایت قرار گرفتهاند. کنوانسیون رم 1961 اولین معاهده ی بین المللی است که به طور خاص به حمایت از حقوق مرتبط پرداخته است و پس از آن نیز معاهده های دیگری به حمایت از این حقوق پرداختهاند و سطح حمایت را ارتقا بخشیده و موجب شناسایی بیشتر این حقوق در کشورهای دنیا شدهاند. نتایج این تحقیق نشان داد، در معدود مقررات موضوعه ی ایران، اشاراتی به حقوق تولیدکنندگان آثار صوتی و سازمان های پخش رادیو تلویزیونی شده، ولی حقوق اجرا کنندگان مورد توجه قرار نگرفته است. بنابراین از آنجایی که در قوانین ایران به حقوق جانبی به عنوان حقوقی مستقل و به همین دلیل به مدت حمایت از این حقوق نیز اشاره نشده است و فقط در ماده 5 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان، ذیل حقوق مادی پدیدآورنده به مواردی مانند حق واگذاری حقوق مربوط به تهیه فیلم های سینمایی و تلویزیونی و مانند آن، نمایش صحنه ای، ضبط تصویری یا صوتی اثر یا پخش از رادیو و تلویزیون و وسایل دیگر اشاره شده است؛ بر این اساس، می بایست در قوانین ایران باید مفادی درباره حقوق جانبی و مدت حمایت از آنها نیز اضافه شود. البته پیش نویس قانون جدید مالکیت ادبی و هنری، حاوی مقررات مفصلی است که در صورت تصویب می تواند در تمام زمینه ها از جمله حقوق مرتبط، خلاهای موجود را برطرف و حقوق ایران را با استانداردهای بین المللی هماهنگ کند. این نوشتار به روش تلفیقی و خاص حوزه حقوق با استفاده از متن قوانین، کتاب ها و مقاله ها و سایر منابع تحقیقاتی چاپی و الکترونیک به شیوه یادداشت برداری و فیش نویسی گردآوری شده است.

Keywords:

حقوق مجاور (مرتبط) , اجراکنندگان , تولیدکنندگان آثار صوتی , سازمان های پخش رادیو تلویزیونی