بررسی خسرونامه عطار نیشابوری از دیدگاه صورتگرایی

پیش از پیدایش صورتگرایی، هر آنچه در ادبیات و نقد ادبی رواج داشت، نویسندهمحور و آمیخته به شرایط تاریخی و اجتماعی وی بود. پس از ظهور این مکتب، نویسندهمحوری کنار گذاشته شد و متنمحوری معیار نقد و تحلیل آثار ادبی قرار گرفت و چون متن، برساخته زبان است، رویکردی زبانشناختی بدان کاملا قابل قبول است. این مقاله به بررسی فرم - مهمترین ویژگی یک اثر ادبی از دیدگاه فرمالیستها- میپردازد. برای این مقصود، نخست در سه - بخش: موسیقی کناری، تکرار، بافت و عناصر زبانی )در سه سطح آوایی، واژگانی و نحوی( و نحوه بهرهگیری عطار ) 553-7 ( از این عناصر به صورت هنجارگریزیهای معنایی و نحوی درخسرونامه بررسی شده و در پایان، این مثنوی از منظر روایت، مورد تحلیل قرار گرفته و تاثیر آنها در فرم شعر بیان شده است. به نظر میآید عطار با به کار بردن این عناصر توانسته است به ویژگیهای زبانی خاصی که شعر او را از آثار دیگر شاعران متمایز و به آثار دیگرش خصوصا الهی نامه نزدیک میکند، دست یابد. او با استفاده از الگوهای تکرار، هنجارگریزی و روایت توانسته است در فرم عمودی شعر، انسجام و پیوستگی را ایجاد کند و کلیتی سازمان یافته از آن ارایه دهد

Keywords:

خسرونامه , عطار , فرم , توازن , قاعده افزایی , هنجارگریزی و روایت