جوامع الجامع و کشاف درنگاه تطبیقی

این نوشتار، مقایسه ای گذرا میان دو تفسیر معروف و برجسته است: الکشاف تالیف محمود بن عمر زمخشری (م538ه.ق) و جوامع الجامع تالیف امین الاسلام ابوعلی فضل بن حسن طبرسی (م548ه.ق).پیش از ورود به عرصه این مقایسه، نگاهی اجمالی به زندگی علمی طبرسی، معاصران وی، تفاسیرآن عصر، ویژگیهای کش6اف و آرا و نظریات زمخشری خواهیم داشت. طبرسی در سال 468 در تفرش از توابع و ولایات قم چشم به جهان گشود.1 وی پس از طی بخشی از مدارج علمی به خراسان مهاجرت کرد و در آنجا سکونت گزید، در این میان برای چندی در شهر سبزوار و مدتی نیز در مشهد توقف داشت. طبرسی که امین الاسلام نیز نامیده شده است، در سال 548 ه.ق چشم از جهان فروبست و در منطقه ای نزدیک به حرم رضوی در شهر مشهد مدفون گردید.وی هر چند در زمره فقیهان و اصولیان به شمار می آمد و به فقه مذاهب اسلامی آگاهی وافر داشت و چونان سید مرتضی(436ه.ق) و شیخ طوسی (460ه.ق) به فقه مقارن آگاه بود و کتاب الموتلف من المختلف را به رشته تحریر درآورده بود، اما در ادوار تاریخ، چهره تفسیری او مورد توجه بیشتری قرار گرفت و بر سایر وجوه علمی او غلبه یافت.