نقد و بررسى نقش سیاق در روش تفسیرى سید قطب

سیاق کلام که از آن به عنوان اسلوب سخن ، طرز جمله بندى عبارات به سبب چینش و نظم خاص کلمات 1 و یا روند کلى کلام یاد مى شود، مورد توجه علماء و متخصصان علوم تفسیر، فقه و اصول قرار دارد؛ چنانکه به شرح و تعریف آن پرداختهاند. آیه الله محمد باقر صدر ره سیاق را عبارت از هر گونه دلیلى مى داند که به الفاظ و عبارات مورد بحث پیوند خورده باشد؛ خواه این دلایل از مقوله الفاظ باشد مانند: کلمات دیگرى که با عبارت مورد نظر، یک سخن به هم پیوسته را تشکیل مىدهند، و خواه قرنیه حالى باشد مانند: اوضاع و احوال و شرایط و مناسباتى که سخن در آن طرح شده و در موضوع و مفاد لفظ و عبارت مورد بحث، به نوعى روشنگر و موثرند.2 برخى سیاق را تنها یکى از قراین پیوسته لفظى مى دانند و تعریف فوق را به سبب در برگرفتن همه قرینه هاى پیوسته لفظى نمى پذیرند؛ لذا در تعریف سیاق معتقدند: سیاق نوعى ویژگى لفظ، عبارت و یا یک سخن است که در اثر همراه بودن با کلمات و عبارات دیگر شکل مى گیرد.3 بر اساس این تعریف، در رابطه با قرآن سیاق آیات عبارت است از: وجه ارتباط و تناسب آیات با یکدیگر، و توجه به سیاق به معناى دقت و درنگریستن مفسر در آیات قبل و بعد از آیه مورد نظر و در نگریستن در آهنگ کلى آیات است