تحلیل نقدی استنادات قرآنی در نظریه معاد جسمانی آقاعلی مدرس

نظریه پردازی فلسفی بر وفاق متون دینی، و تفسیر مبتنی بر موازین عقلی از آن متون، از مقاصد عالیه حکمای متعالی و سنت مستمر آنان در پهنه حکمت پردازی است.پس از صدرا در همه ادوار این مهم دنبال شده و آقاعلی مدرس نیز از این توانایی بهره مند و مقید به این سیره است. او درنظری ویژه اش درباره معاد جسمانی، به آیاتی چند استناد جسته است. محوری ترین متنی که ام به آن عنایت ویژه دارد، این ایه کریمه است : ((قا یحییها الذی انشاها اول مره و هو بکل خلق علیم)) (یس 79) به نظر وی این آیه کافی است تا اثبات کند معاد بدنی با گردآوری اجزای عنصری بدن در دنیا و سوق آن ها به آخرت برای پیوستن به گروه صورت می گیرد وی در این حال با استناد به آیه 62 سوره واقه دیدگاه اشاعره را درباره معاد عنصری نمی پذیرد. زیرا آنها به برگشت روح به دنیا گرایش دارند. آیات دیگری که بدون هیچ شرح، مورد استناد ایشان است آیه 104 سوره انبیا و آیه 27 سوره را می باشد که از تنظیر مبدا و معاد نظریه خود را قابل اثبات می داند. این حکیم متقاضی تا آنجا که پر و استوار سازی مبانی مواد بدنی، به متون مقدس استناد می جوید همان آموزه های صدرا را دنبال می کند، اما در صدد است از مبانی متعالی رهیافتی جدید و محتوای با ره آوردهای حکمت متعالیه ارایه دهد و همین قصد او را به (حکیم موسس) و شش ساخته است. برای اطمینان از توفیق وی در وفاق طلبی رهیافتش با آموزه های قرآنی باید با عیار ارزیابی، تلاش تفصیلی وی را در کیفیت انطباق نظریه اش با آیات واکاوی کرد. در این راستا کریمه محور (یس 79) با تدبر مجموعه در آیات قبل و بعد آن که در شبه زدایی از معاد جسمانی و پاسخ به منکر آن وارد کشته، انطباق تام آقاعلی مدرس را بر مفاد آیات محل تردید قرار می دهد.

Keywords:

حکمت متعالیه , صدرالمتالهین , آقاعلی مدرس , فهم و تفسیر متن , معاد جسمانی